De basgitaar



De functie van de basgitaar


Al eeuwenlang vervult de basgitaar een belangrijke rol in veel muzieksoorten. De bas maakt het geluid vol en rijk, hij geeft bodem en fundering, zoals de contrabassen dat in de klassieke muziek doen.
Diezelfde functie heeft de basgitaar ook in de popmuziek en jazz. Maar daar is een belangrijke functie bij gekomen, namelijk die van ritmisch instrument. Samen met de drummer vormt de bassist de ritmesectie van de band. Dee drummer en bassist zijn de basis van de ritmesectie. Drums en basgitaar vormen als het ware een tandem, waarop de rest van de band kan meefietsen. Als die tandem lekker loopt, dan is dat aangenaam spelen voor de andere bandleden en klinkt de band lekker voor het publiek.
En als die tandem niet loopt, dan zakt de band als een kaartenhuis in elkaar.

De geschiedenis van de basgitaar


De basgitaar is een horizontaal bespeeld instrument, gestemd als een contrabas met meestal een massieve body en met elementen (pickups) die elektrische versterking mogelijk maken.
De geschiedenis van de basgitaar start bij Paul Tutmarc. Hij is de ontwerper van de allereerste basgitaar. Dit exemplaar uit 1936 werd gebouwd door Audiovox Manufacturing Company uit Seattle. Tutmarcs vrouw Lorraine bespeelde het instrument tijdens optredens met de familieband.Deze basgitaar werd een flop en in 1950 werd de productie stopgezet.
Er werden best wat exemplaren van deze "Audiovox Model 736 Bass Fiddle" verkocht, maar de contrabasspelers wilden er nog niet aan, met name omdat de klank niet best was.
Begin 2018 is op veilingsite eBay een Audiofox Model 736 verkocht voor ruim € 19.000. Er zouden nog maar drie exemplaren van de Audiofox 736 volledig intact zijn.
Het is een veelgevraagd collectors item geworden waar verzamelaars grof geld voor willen neerleggen. Van de drie nog intacte exemplaren bevindt er zich één in het Museum of Pop Culture in Seattle. De andere twee zijn in privébezit.

Een beter geslaagde versie werd in 1951 bedacht en gebouwd door Leo Fender. Zijn idee was om een compact instrument te maken dat door gitaristen zonder veel problemen bespeeld kon worden en dat de functie van de bas in een band of opname kon vervullen.
Het instrument noemde hij de "Precision Bass", omdat hij van fretjes voorzien was en een bassist zo geen problemen zou hebben met intoneren. Op een contrabas zitten geen frets en kost het studie om er zuiver op te leren spelen.
De Precision bass was een instrument zonder klankkast (solid body) en véél compacter dan een contrabas.
Niet lang daarna kwam concurrent Gibson met de EB1 violin bass (1953). De Fender Jazz Bass, met meer klankmogelijkheden en een andere sound, kwam in 1960 pas op de markt. Al deze bassen hadden 4 snaren, die gestemd waren als de contrabas: E-A-D-G van laag naar hoog. Een octaaf lager dan de 4 bassnaren van een gitaar.

Je ziet hierboven van links naar rechts een Fender Precision Bass uit 1951, een Gibson EB1 Violin Bass uit 1956, en een Fender Jazz Bass uit 1961.

De Precision Bass van Fender heeft door de jaren heen heel wat veranderingen en verbeteringen meegemaakt, maar is nooit uit de productie gegaan. Deze grootvader van de basgitaren heeft sinds de jaren ’50, sinds hij voor het eerst in productie werd genomen, een grote indruk achtergelaten in de Rockmuziek, maar ook de Popmuziek en later de Jazz!
De P-Bass was een erg belangrijke factor in het overbrengen van de moderne muziek. Eén van de eerst P-Bass spelers was Bill Black, de bassist van Elvis Presley. In het wereldwijd bekende nummer Jailhouse Rock bespeelt hij de Precision Bass.
Ook in de Soul muziek heeft de Precision Bass zijn stempel gedrukt. Onder bekende bassisten als James Jamerson en Bob Babbitt van platenlabel Motown was de P-Bass een zeer geliefd instrument, maar ook onder andere bekende bassisten zoals Donald "Duck" Dunn. Er zijn dan ook vele hits te beluisteren waarin de P-Bass voorkomt.

Niet alleen in de Soulmuziek, maar ook in de Rockwereld was de Precision Bass een van de meest favoriete instrumenten. Met de P-Bass werd een mooi fundament gelegd in muzieknummers. Vanwege de plaatsing van de pick-ups werd een donker en stevig geluid geproduceerd wat erg in de smaak viel bij Rock bassisten. De meest bekende speler van de P-Bass in de Rock scene is hoogst waarschijnlijk Monk Montgomery. In 1957 was hij de eerste bassist die zijn muziek opnam met een elektrische bas en er ook live concerten mee gaf.
Dit was destijds uniek. Hij speelde in eerste instantie op de P-Bass en vanaf omstreeks 1960 stapte hij over op de Jazz Bass, ook wel de J-Bass genoemd. Ook dit was een gitaarontwerp van Fender.

Niet lang nadat de Precision Bass van fender op de markt kwam, kwam ook de concurrentie met basgitaren op de markt. Vrijwel alle gitaren waren gebaseerd op de ontwerpen van Fender. In 1957 kwam de fabrikant Rickenbacker met zijn eerste serie basgitaren, de 4000 series. Dit was de voorganger van het wereldberoemde 4001 model uit 1961.
In 1958 komt Danelectro met het Longhorn model. Ook een wereldberoemde bas is de vioolbas van Höfner met zijn bijzondere en unieke uiterlijke kenmerken. Deze bas komt uit 1961 en heeft zijn wereldfaam verkregen doordat hij bespeeld werd door Paul McCartney van de Beatles, en deze gitaar voor Paul McCartney zijn favoriete basgitaar was.

Hierboven zie je van links naar rechts de Rickenbacker 4000 (1961), Danelectro Longhorn (1958), Höffner Violin Bass (1965), en de Fender Mustang Precision Bass (1966).

Basgitaren blijven zich over de jaren heen verbeteren, vernieuwen, ontwikkelen en innoveren. Dat is nou ook het mooie van muziekinstrumenten en zo ook de basgitaar.
Zo kwam in de jaren ’70 fabrikant Alembic met custom made basgitaren, gemaakt van dure en hoogwaardige materialen. Deze basgitaren hadden soms wel 5 of 6 snaren. De muziekinstrumentenproducent Music Man produceert in 1976 de StingRay basgitaar. Gibson komt in 1980 met de ThunderBird gitaar, welke onder de metal-gitaristen erg in de smaak valt, misschien ook wel mede door het stoere uiterlijk van deze basgitaar.
Vandaag de dag wordt er nog steeds veel gebruik gemaakt van de basgitaren in al zijn soorten en maten, door een grote diversiteit aan muzikanten in verschillende muziekstijlen. De basgitaar heeft een prachtige geschiedenis, maar ook zeker een erg mooie toekomst voor zich.

Hierboven zie je van links naar rechts een 5-snarige Yamaha TRBX500, een 6-snarige Ibanez BTB1936, een 7-snarige Sterling by Music Man John Petrucci Majesty, en een 8-snarige Hagström H8II WCT.



De opbouw van de basgitaar


Je zult wel begrijpen dat de opbouw van een electrische basgitaar niet wezenlijk verschilt van de manier, waarop een electrische (6-snarige) gitaar is gebouwd.

De elektrische basgitaar bestaat uit een body, een hals en een kop. Deze zijn doorgaans van hout gemaakt. Op de kop van de elektrische gitaar zijn de stemmechanieken bevestigd. De stemmechanieken worden gebruikt om de gitaar in de juiste stemming (E, A, D en G) te zetten.

Net onder de kop bevindt zich de topkam, deze zorgt ervoor dat de snaren netjes naast elkaar en op de juiste afstand van elkaar over de hals worden geleid.

Van de topkam lopen de snaren langs de hals naar de brug. Aan de vlakke voorzijde van de hals bevindt zich de toets: een meestal donkergetinte dunne houten plaat. Hierin zijn de frets bevestigd en de positiemarkeringen aangebracht.

Tussen de brug en de toets bevinden zich één of meerdere gitaarelementen (pick-ups). Een gitaarelement zet door middel van inductie de trilling van de snaren om in een elektrisch signaal. Het elektrische signaal wordt langs één of meerdere toonregelaars en de volumeknop geleid, en verlaat uiteindelijk via de jack output de gitaar. In deze jack output komt het gitaarsnoer, dat de gitaar met de versterker verbindt.

Als de gitaar meerdere elementen bevat wordt door middel van de elementschakelaar bepaald welk element de trillingen omzet. Dit kan een enkel element of een combinatie van elementen zijn. Omdat het timbre van de klank van de snaren anders is dichtbij de hals dan vlakbij de brug kan op deze manier een "druk op de knop" (of het verschuiven van een schakelaar) een heel verschillend geluid worden geproduceerd.

Onder de snaren en om de elementen is bij de meeste elektrische gitaren de slagplaat bevestigd: een plastic plaat die de body tegen krassen beschermt (zeker belangrijk als je met een plectrum, een pick, speelt).



Long scale en short scale basgitaren


Bassisten zijn altijd op zoek naar die perfecte toon. Of het nu gaat om een warme, diepe toon of een helder en pittig geluid, veel factoren dragen bij aan de algehele stijl en klank van je basspel. Een van de belangrijkste factoren is de halslengte van je bas. Er zijn twee soorten lengtes: long scale en short scale. Elk type heeft zijn unieke voor- en nadelen.

Beide bastypes hebben verschillende klankkwaliteiten, snaarafstand, nekbreedtes en fretmaten. Short scale basgitaren zijn meestal comfortabeler voor kleinere handen, terwijl de long scale versies een diepere toon hebben.

Het is essentieel om het verschil tussen deze twee soorten bassen te kennen om een weloverwogen beslissing te nemen over welke geschikt is voor jou. Een short scale basgitaar is misschien een betere optie voor je als je begint. Ze zijn meestal comfortabeler om te spelen (zoals we al genoemd hebben)en ze zijn gemakkelijker om te leren bespelen.

Als je dus op zoek bent naar een diepere toon, is een long scale gitaar een goede optie. Ze zijn niet zo comfortabel voor kleinere handen, maar ze produceren een rijker geluid. De extra lengte van de hals zorgt voor een nauwkeurigere intonatie en geeft de speler meer ruimte om op het fretboard te werken. Dit maakt long scale bassen een populaire keuze voor spelers die een breed scala aan stijlen willen spelen. Dus welk type basgitaar geschikt is voor jou hangt af van je individuele voorkeuren.

Overeenkomsten


Verschillen




Fretloze basgitaar


Er zijn vele verschillende soorten basgitaren op de markt. De meest bekende en meest gebruikte basgitaar is dan ook de gitaar met frets. Naast de basgitaar met frets is er echter ook nog zoiets als een fretloze basgitaar.

Om te begrijpen wat fretloos precies inhoudt, gaan we eerst bespreken wat frets nou eigenlijk zijn. De fret is het metalen ijzertje dat zich onder de snaren van de gitaar bevindt. De fret deelt de toets (de hals) als het ware op in halve noten. De frets bevinden zich precies op de plekken waar de noten gespeeld worden om zo snel de juiste noot te kunnen vinden.
Door met frets te spelen kun je de snaren als het ware korten. Dit zorgt ervoor dat de snaar vrij kan trillen. De vingers worden tijdens het spelen net achter de frets neergezet. De meeste basgitaren met frets hebben er zo ongeveer 20 tot 24 op de hals van de gitaar zitten. Sommige basgitaren hebben er zelfs 36, zoals de basgitaren van fabrikant Conklin Guitars.

De bijzonderheden van de fretloze basgitaar

In de meeste gevallen spelen bassisten op een basgitaar met frets. Ook de meeste muziek wordt gemaakt met een basgitaar met frets. Dat maakt de fretloze basgitaar dan ook een bijzondere, want het opmerken van basgitaar spel zonder frets benodigd een geoefend oor.
De toets op de hals van de basgitaar zonder frets is in dit geval niet opgedeeld met de ijzeren staafjes, maar is geheel glad. Vaak is de fretloze basgitaar wel voorzien van hulpstreepjes zodat je kunt zien waar je de vingers kunt neerzetten om de juiste tonen te kunnen spelen. De fretloze bas heeft een warme klank en heeft zijn eigen specifieke geluid.
Met de basgitaar zonder frets kun je zogeheten slides maken, ook wel glissando genoemd. Met deze speeltechniek glijd je als het ware van de ene toon naar de andere.

De bedenker van de fretloze basgitaar

Jaco Pastorius, de bassist van onder andere The Weather Rapport, is de genoemde uitvinder van de fretloze basgitaar. Rond het jaar 1970 deed hij iets heel bijzonders, hij haalde de frets weg van zijn Fender Precision Bass. Hij vulde de gaten waar ooit de frets zaten op met hout, en bracht vervolgens een epoxy coating aan om de toets glad te maken en zo is eigenlijk de basgitaar zonder frets geboren.

Ondanks dat Jaco Patorius wordt gezien als de eerste bassist met een basgitaar zonder frets, was het Bill Wyman van The Rolling Stones die in 1961 al de frets van zijn basgitaar verwijderde. Dit deed hij omdat hij vond dat de frets een rammelend geluid maakten dat hij niet prettig vond. Met deze fretloze bas speelde hij al in zijn eerste band, The Cliftons en later natuurlijk bij The Rolling Stones.

Maar ook Bill Wyman wordt niet gezien als de uitvinder van de fretloze bas. De allereerste basgitaar, namelijk de AudioVox 1935 was een uitvinding van Paul Tutmarc. Deze basgitaar had in het beginsel geen frets. Pas na 1940 voegde hij frets toe aan de nieuwere basgitaren die door hem werden gemaakt. Maar is Paul Tutmarc dan de uitvinder van de bas zonder frets? Nee, ook niet. Maar wie dan wel?

Eigenlijk is het niet helemaal duidelijk wie de uitvinder is van de fretloze basgitaar. Wat we wel weten is dat in Middeleeuwse tijden de Arabische Oed het licht zag. Hier vinden alle gitaren en basgitaren hun oorsprong. Deze Arabische Oed was altijd fretloos. Ook zijn andere snaarinstrumenten zoals de viool, cello en contrabas ontworpen zonder frets. Maar wie nu daadwerkelijk de uitvinder is van de fretloze basgitaar, is onbekend.

Voor- en nadelen van een fretloze basgitaar

Het grote voordeel van de fretloze basgitaar is dat je een groter bereik aan klanken kunt creëren en meer vloeiend kunt spelen.
Het nadeel is dat je veel ervaring nodig hebt om de juiste noten te treffen. Beginnelingen starten daarom vaak op een bas met frets en stappen vaak pas later over op een fretloos model. Voor de beginneling is een fretloze bas gewoon echt heel lastig om onder de knie te krijgen.

Een ander nadeel is dat je niet alle stijlen en technieken kunt toepassen op een fretloze bas. Zo is slappen (spreek uit als "sleppen") behoorlijk ingewikkeld en ook tapping (spreek uit als "tepping") is een hele uitdaging. Daarnaast is het moeilijk om akkoorden te spelen op een fretloze basgitaar.



Basgitaar elementen


Laten we eerst het verschil tussen actieve en passieve elementen bespreken.
Je hebt misschien wel eens gehoord van EMG-elementen. EMG is de handelsnaam van een bedrijf uit Santa Rosa, USA, die dit soort speciale elementen (pick-ups) maken. EMG's zijn speciale elementen die als actieve elementen worden gekenschetst. Daarnaast bestaan er ook passieve elementen, zowel van EMG als van andere merken.

Een actief element is een gitaarelement dat je signaal als het ware kneedt voordat het je versterker ingaat. In de gitaar zit een voorversterker en/of equalizer ingebouwd. Daardoor wordt het signaal met nét iets andere frequenties dan bij normale elementen naar je versterker gestuurd.
EMG elementen worden het meest gebruikt in "zware" muziekgenres zoals metal en hardrock. De reden is dat de EMG "actieve" elementen meer output en gain bieden dan passieve elementen. De EMGs bieden een geweldige helderheid en definitie bij een hoge versterking, vandaar dat ze vooral populair zijn bij metalgitaristen. Het signaal dat een EMG naar de versterker stuurt, is vaak een stuk luider (harder) dan het signaal van passieve elementen. Soms heb je basgitaarversterkers, zoals de Ampeg (Yamaha) micro-CL Head hierboven, die twee verschillende input sockets hebben: één voor passieve elementen en één (afgezwakt met bijvoorbeeld 15 dB)voor actieve elementen.

Wie vooral akoestische gitaarklanken of klanken met lichte overdrive gebruikt, zal actieve elementen vaak wat te "koud" vinden klinken. Toch staan actieve elementen waar mogelijk hun mannetje buiten de rock- en metal muziekstukken. Actieve elementen zijn namelijk niet geboren uit zware muziek, maar uit de jazz. Dat lijkt tegenstrijdig, maar dat is het niet. Jazzgitaristen wilden destijds een gitaarelement dat akoestische klanken zo helder mogelijk opving. Tegenwoordig gebruiken jazzgitaristen nog steeds wel actieve elementen, maar het passieve element heeft ook zeker terrein gewonnen.

Actieve elementen verschillen op één vlak bijzonder van passieve elementen: ze hebben een aparte stroomtoevoer nodig.
Die stroom krijgen ze van een batterij van 9 volt, waarvoor vaak een speciale plaats in de gitaarbody is gemaakt. Zorg dat je altijd een extra batterij in je gitaartas of -koffer hebt zitten, want anders zit je halverwege een optreden opeens zonder gitaargeluid. Met een lege batterij functioneren de actieve elementen namelijk niet, en komt er bar weinig herrie uit je basgitaar.

Nu we het verschil tussen actieve en passieve elementen (pick-ups) hebben vastgesteld, kunnen we gaan kijken kijken naar de verschillende soorten elementen die in de actieve of passieve categorie kunnen voorkomen.
Elementen bestaan uit een magneet waar omheen een koperdraad is opgerold. Wanneer de trillingen van een bassnaar het magnetisch veld van de magneet verstoren, worden kleine spanningsfluctuaties in de koperen spoel geproduceerd. Deze fluctuaties worden vervolgens doorgegeven aan de basversterker, versterkt en vertaald naar geluid.
Er zijn twee prominente elementsoorten op basis van het aantal spoelen dat wordt gebruikt in de constructie van een element: single-coil en double-coil.

Single-coil elementen

Single-coil elementen hebben één spoel gewikkeld rond de magneet van het element. Single-coil elementen klinken vaak helder en doordringend. Een nadeel is dat ze extern geluid kunnen opvangen en een zoemend geluid kunnen afgeven.
Radiogolven, computermonitoren en fluorescerende verlichting kunnen allemaal dit "zoemen" of "brommen" veroorzaken. Als twee single-coil elementen worden gebruikt (zoals bijvoorbeeld op een Fender Jazz bas) en de elementvolumes worden gelijk ingesteld, wordt het storende geluid tenietgedaan. Als je slechts één van de elementen gebruikt, kun je wel wat storingsgeluid opvangen.

Double-Coil/Humbuckers elementen

Net zoals twee single-coil kunnen worden samengevoegd om storende geluiden te annuleren, kan een double-coil element worden gebruikt om de storende geluiden met behulp van één pickup te reduceren. Deze elementen worden vaak humbuckers of humbucking pickups genoemd vanwege hun eigenschappen storende omgevingsinvloeden te elemineren.
Humbuckers hebben soms de neiging om het "hoog" in het geluid wat af te zwakken wanneer ze de brom annuleren, en ze hebben meestal een hogere output dan single-coils.

Er zijn ook combinaties, waarbij het humbucking- en een single-coil geluid kunnen worden gecombineerd. Zo zijn er de rail pickups.
Hierbij is de spoel van een single coil gesplitst in twee spoelen, voor elke drie snaren één, die in elkaars verlengde liggen. De spoelen zijn dan weer tegengesteld gewikkeld en de magneten zijn ook tegengesteld gepoold.

Ook zijn er humbuckers waarmee je met behulp van een schakelaar één van de spoelen kunt uitschakelen. Je krijgt dan een single coil geluid. Natuurlijk komt dan ook weer de brom terug.
Doordat de pickups ook nog in serie en parallel gemixt kunnen worden, zijn er met slechts twee humbuckers heel veel verschillende schakelingen mogelijk.

Enkelspoelopnemer (single coil pickup) Actieve opnemer (active pickup)
Dubbelspoelopnemer (humbucker pickup)     Split coil humbucker
Hexafonische pickup Piëzo-opnemer (piëzopickup)

Piëzo elementen

Piëzo elementen komen minder vaak voor op elektrische bassen, maar zo af en toe kom je ze tegen.
Een piëzo element detecteert de werkelijke vibratie van de snaar door contact met de snaar op het brugcontactpunt. Deze elementen zijn vaak terug te vinden op akoestische basgitaren.
Omdat piëzo's niet afhankelijk zijn van magneten, is het mogelijk om niet-metalen snaren zoals nylon snaren te gebruiken. Piëzo's, zonder het juiste type voorversterking, hebben de neiging broos en dun klinken.

Optische elementen

De nieuwste soort elementen die beschikbaar is, is de optische pick-up. Optische elementen gebruiken licht om de trillingen van de snaren te detecteren, in plaats van magneten. Deze elementen komen momenteel maar sporadisch voor, maar kunnen in de toekomst wel eens een belangrijker marktaandeel krijgen.

Alnico en keramische elementen

Bij elementen heb je grofweg de keus tussen alnico en keramische pickups. Alnico is een legering van aluminium, nikkel en kobalt. Keramische magneten bestaan uit ferriet (ijzeroxide). Deze "ceramic pickups" leveren een krachtiger elektrodynamisch veld dan alnico. Het resultaat is een krachtiger element met meer nadruk op de trebles (hoge tonen). Dit verschil kun je aan de buitenkant van de elementen overigens niet zien. Je zult het altijd even moeten opzoeken in de specificaties van je gitaar.

Er bestaan verschillende soorten alnico magneten, elk met hun eigen eigenschappen. De meest voorkomende varianten zijn Alnico II en Alnico V. Alnico II laat zich omschrijven als een typische warme "vintage" klank met een lichte nadruk op de middenfrequenties.
Dit type pickup is geliefd bij jazz-gitaristen en gitaristen die houden van een smaakvolle cleane toon. Grappig detail is dat Alnico III zwakker is dan II. De III-variant werd voornamelijk in de jaren 50 veel gebruikt.

Alnico V is veel krachtiger dan Alnico II. Dit type magneet wordt gretig gebruikt door liefhebbers van rock en metal, vanwege de lichte mid-scoop. Het zijn goede allrounders. Een groot voordeel is dat Alnico V-elementen bij een high-gain setting hun helderheid behouden.
Daarnaast komt ook het natuurlijke karakter van de gitaar goed tot uiting in een clean-setting. Tegenwoordig zijn er ook Alnico 8-magneten beschikbaar. Deze kunnen worden gezien als Alnico V "on stereoids".

Keramische magneten zijn goedkoper om te maken dan alnico, dus worden ze vaak gebruikt in de relatief goedkope instrumenten. Dit betekent niet dat ze slecht zijn, want ze bieden ook een andere "vibe" dan alnico.
Zo zijn keramische magneten krachtiger dan Alnico V. Hierdoor behouden ze hun helderheid en articulatie, wat de reden is dat dit type element gebruikt wordt door veel metal-gitaristen. Voor clean zijn ze minder geschikt, want door de natuurlijke compressie gaat er wat van de organische klank van je instrument verloren. Qua klankprofiel kun je rekenen op een enorme boost in de bass en treble.



Basgitaarsnaren


Snaren op een basgitaar kunnen lang meegaan, maar je zult ze een keer moeten vervangen. Wanneer je dit zult moeten doen dan zul je ook zien dat de keuze die je hebt enorm groot is. Je hebt sets, losse snaren, dikke snaren, dunne snaren, flatwound en roundwound. Zie je door alle mogelijkheden door de bomen het bos niet meer, dan kunnen we in ieder geval meteen met de deur in huis vallen. De volgende bassnaar merken zijn het meest populair: DR Strings, D’Addario, Ernie Ball, GHS, Elixir en Dunlop.

Snaren voor de basgitaar gaan normaliter een stuk langer mee dan gewone snaren. Toch zul je na verloop van tijd inzien dat het kopen van nieuwe snaren onvermijdelijk is. Maar, wanneer is dat moment? Wanneer de snaren wat doffer geluid produceren, wanneer je meer bijgeluiden hoort dan normaal gezien of wanneer het gevoel in de snaren niet meer zo goed is, dan is het toch echt tijd om de snaren te gaan vervangen. Wanneer je de snaren voor de basgitaar vervangt met frisse snaren dan zul je opnieuw een stuk fijner prettiger en beter gaan spelen. Je zult merken dat het geluid direct weer een stuk beter klinkt.

Hoewel de vraag een beetje als overbodig klinkt, zijn er veel bassisten die zich afvragen hoeveel nieuwe snaren zij voor hun basgitaar m oeten kopen. De meeste basspelers zullen gewoon simpelweg een setje bassnaren van vier aanschaffen. Ook bestaan er setjes bassnaren voor vijfsnarige, zessnarige, en er bestaan zelfs zetjes voor basgitaren met acht snaren. Wanneer je alleen op zoek bent naar losse snaren, dan is het in de meeste gevallen zo dat je het beste alle snaren gewoon direct kunt vervangen. Het kan best zijn dat de andere snaren nog in een redelijke conditie zijn, maar je zult merken dat die ene nieuwe snaar al een hoop verandert. En wanneer je dan een zo evenwichtig mogelijk geluid wilt hebben, dan kun je het beste alle snaren vervangen.

Roundwound, flatwound en tapewound

De meeste snaren voor een basgitaar zijn roundwound. Dit betekent dat ze een ronde winding hebben. Deze voelen enigszins ruw aan, maar de klank is enorm helder. Doordat dit de meest verkochte soort basgitaarsnaren is, zijn dit soort snaren iets goedkoper.
Wanneer je een meer dof/"muffled" geluid wilt, dan kun je altijd gaan voor half-rounds of flatwounds. Dit zijn simpelweg snaren die geslepen zijn. Half-round snaren zijn snaren waarbij alleen de buitenkant plat is. Des te platter de winding, des te doffer de klank van de gitaar zal zijn. Wanneer de klank van de gitaar nog niet dof genoeg is, dan bestaan er altijd nog tapewound snaren. Deze zijn omwonden door nylon.

Gecoate bassnaren

Door vocht en vuil kunnen snaren aangetast raken. Dit heeft tot gevolg dat de snaar minder mooi zal gaan klinken. Ook zal de speelervaring een stukje minder zijn. Wanneer je iets zweterige handen hebt, dan is dit extra vervelend voor het spelen op een basgitaar en de levensduur van de snaren.
Er zijn snaren ontworpen die je beschermen tegen dit soort dingen. Deze snaren gaan veel langer mee dan doorsnee snaren, en ze behouden ook hun nieuwe en frisse klant een stuk langer. Ze voelen daarnaast ook een stuk minder stroef, en de piepjes en bijgeluiden die je bij normale snaren hebt zijn een stuk minder. Het enige nadeel van deze snaren is, dat ze een stuk duurder zijn. De bekendste bassnaren met coating, zijn die van het merk "Elixir".

Welke snaardikte

Wanneer je niet echt een voorkeur hebt voor een bepaalde dikte, dan zit je eigenlijk altijd wel goed met een setje medium. De meeste gitaren met vier snaren worden vanuit de fabriek geleverd met vier snaren erop. Deze hebben meestal een dikte van 0.050 tot 0.105 inch. Er bestaan ook medium setjes die net even iets dunner zijn. Deze hebben een dikte van 0.045 tot 0.100 inch. Heel erg veel verschil zul je niet merken. Het getal dat bij beide varianten als laatste werd genoemd is de diameter van de snaar die het dikste is.
Wanneer je als basspeler net even wat soepelere klanten wilt produceren, dan is een lichter setje altijd wel goed. Wanneer je een toon wilt die voller klinkt en iets luider in een lagere stemming, dan zijn dikkere snaren ("heavy strings") de juiste optie om voor te gaan. De lage B-snaar op een basgitaar met vijf snaren heeft meestal een dikte van 0.120 of 0.135 inch wanneer je er een medium setje op doet.
Ten aanzien van de snaarlengte is deze standaard een long-scale lengte, hiermee zit je eigenlijk altijd wel goed. Dit is de meest gebruikte lengte. Wanneer je een langere mensuur hebt dan gemiddeld, of wanneer de snaren geheel door de body heengaan, dan is het mogelijk dat je een scale setje nodig hebt van de variant extra long. Wanneer je een basgitaar hebt die iets korter is dan gemiddeld dan kun je short scale en medium scale setjes gebruiken.



Afstellen en effectpedalen


Ten aanzien van het afstellen en herpositioneren van de gitaarhals, het inspecteren van de topkam, het afstellen van de brug in verband met de actie van de snaren, en het meten van snaarhoogtes, verwijzen we je graag naar het websiteonderdeel GITAAR & GEAR | GITAAR EN GITAAREFFECTEN. De daar beschreven activiteiten ten aanzien van bovengenoemde afstellingsproblemen, gelden tevens voor de basgitaar.
Het stemmen van de viersnarige basgitaar is gelijk aan het stemmen van de snaren 6, 5, 4 en 3 van de electrische gitaar, dus E A D G. Meestal kun je daarbij volstaan met een stemapparaat dat je al hebt voor bijvoorbeeld je zessnarige electrische gitaar.

Effectpedalen en effect processors

Van oorsprong sloten veel bassisten simpelweg hun basgitaar aan op hun versterker, om vervolgens hun vaste plek in te nemen naast de drummer. Klaar om te spelen! Maar tegenwoordig wordt er veel meer van een bassist gevraagd dan alleen meespelen in de ritmesectie. Basgitaar effecten zijn daardoor in de loop der tijd een steeds grotere rol gaan spelen in het ontwikkelen van je bassound.

Voor veel basgitaristen is het een aardige uitdaging om in een band-setting duidelijk naar voren te komen. Voor diverse situaties zijn er verschillende oplossingen:

Sinds de jaren tachtig hebben al veel bekende bassisten bewezen dat je een bijzonder bas-geluid ook op een subtiele manier kunt maken. Er zijn verscheidene manieren om meer "vibe" te creëren:

Veel basgitaareffecten zijn ontstaan doordat bassisten gewone gitaar-effecten gingen plaatsen tussen hun basgitaar en hun versterker. In sommige gevallen kan dit bijzonder effectief zijn. Op andere momenten merk je juist weer dat zo’n normaal gitaar-effect best veel van je lage frequenties afhaalt.


Professionele basgitaristen lossen dit nogal eens op door een versterker met effecten te combineren met een versterker zonder effecten. Alleen heeft de gemiddelde bassist hier niet altijd de beschikking over. Effecten die specifiek voor basgitaar zijn gemaakt, zijn dan een betere oplossing. Dit soort pedalen is namelijk speciaal afgestemd op de lage frequenties van de basgitaar. Bovendien bezitten moderne bas-pedalen soms ook een blend-knop. Dit maakt het mogelijk om heel precies te bepalen in welke verhouding het effect-signaal gemengd moet worden met de originele volle, cleane bas-sound.

Wil je veel verschillende effecten hebben, maar ga je deze slechts af en toe gebruiken? En verkies je vooral veelzijdigheid en gemak boven jouw ultieme, persoonlijke sound? En mag het daarnaast niet te veel ruimte op het podium innemen? Dan ben je met een multi-effectpedaal eigenlijk in één keer klaar. Zo'n multi-effect kun je bovendien rechtstreeks op een mengtafel aansluiten.
Hiernaast zie je de BOSS GT-1B Bass Effects Processor. Deze processor kan via BOSS CENTRAL, een gratis dienst van BOSS Industries, nieuwe patches, nieuwe systeemsoftware etc. downloaden. Met behulp van een handig programma (ook gratis bij BOSS), kun je de patches eenvoudig via je laptop of desktop computer naar de GT-1B brengen. Daarnaast zijn er nog vele andere patches gratis, of tegen een geringe vergoeding, vanuit diverse internetbronnen te downloaden.




Tot slot


Als aanvulling op de theorie van dit website-onderdeel raden we je aan om naar het deel "Programma's & Downloads" te navigeren. Je vindt daar een grote hoeveelheid online en offline applicaties die je verder helpen met het uitdiepen van de theorie, en je ondersteunen bij het verder professionaliseren van je muziekkennis en je gitaarspel.



bronnen: basgitaarshop.nl, Bax Music blogs, Popschool Maastricht, Online Muziekacademie, Novae Popschool, StudyBass, Online Muziekcursus, musicdeals.nl.