Als je uitgebreid door onze website hebt gebladerd, dan ben je
het begrip akkoordprogressies al diverse malen tegengekomen, onder andere in de website-modules:
MUZIEKTHEORIE | TOONLADDERS MUZIEKTHEORIE | CAGED SYSTEEM & SOLO'S MUZIEKTHEORIE | HARMONIELEER MUZIEKGENRES | BLUES MUZIEKGENRES | ROCK MUZIEKGENRES | REGGAE MUZIEKGENRES | APPLICATIES | BLUES • "LICKZ" APP MUZIEKGENRES | APPLICATIES | ROCK • "CHORDZ" APP GITAAR & GEAR | PRAKTIJK | ELECTRISCHE GITAAR EN RITMESECTIE
Heel veel informatie over het gebruik van Shapes en shifting van Shapes (voor zowel
de electrische als de basgitaar) vind je in diverse E-boeken terug, die te vinden zijn onder PROGRAMMA'S & DOWNLOADS | E-BOEKEN.
Het betreft E-boeken zoals:
Cheat Sheets: alle Shapes & Shifts voor je gitaarspel Basgitaar: Basis Shapes voor basgitaar akkoorden Kerktoonladders Pentatonische toonladders en akkoorden Solo's spelen in het CAGED systeem Blues solo's spelen in het CAGED systeem Funky Times: Ritmespel in Funkmuziek Barré Akkoorden in Reggae muziek Power Chords in de Blues
Zoals je ziet, hebben we ongelooflijk veel informatie over akkoordprogressies voor je verzameld. Akkoordprogressies begrijpen
is belangrijk, omdat je daarmee harmonische melodiestructuren voor je songs kunt schrijven. In deze website module
proberen we kort en kernachtig samen te vatten wat akkoordprogressies precies zijn, en hoe je deze met behulp van
Shifting Shapes gemakkelijk zelf kunt maken. Zij het om mee te spelen met
diverse backing tracks, zij het om de ritmesectie in een band te ondersteunen, zij het om zelf te componeren.
Ook voor deze leermodule over barré akkoordprogressies hebben we weer een heleboel praktische oefeningen met dito
backing tracks samengesteld. Die vind je na het theoretisch gedeelte. Als je voor je oefeningen nog meer backing tracks op deze website wilt
vinden, kijk dan onder andere bij:
GITAAR & GEAR | PRAKTIJK | ELECTRISCHE GITAAR EN RITMESECTIE GITAAR & GEAR | PLAY TOGETHER | BLUES • BLUESROCK GITAAR & GEAR | PLAY TOGETHER | ROCK • HARDROCK GITAAR & GEAR | PLAY TOGETHER | (ROOTS)REGGAE • SKA GITAAR & GEAR | PLAY TOGETHER | FUNK • FUNK-JAZZ BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | BLUES • BLUESROCK BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | ROCK • HARDROCK BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | PROGRESSIVE ROCK BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | (ROOTS)REGGAE • SKA BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | RnB • (NEO) SOUL BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | (SMOOTH) JAZZ BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | FUNK • FUNK-JAZZ BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | ROCKABILLY • COUNTRY BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | LATIN • SPANISH BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | SPECIALE TOONLADDERS
... en je vindt er nog veel meer bij alle theorie modules op deze website. Je komt het allemaal vanzelf tegen.
Een laatste woord over de backing tracks in deze module. Je vindt een aantal symbolen bij de backing tracks, die de volgende
betekenis hebben:
Toonsoort van het muziekstuk
Tempo van het muziekstuk, in BPM (Beats Per Minute)
Starten | Stoppen van de Backing Track
Meest belangrijke Akkoorden in de Backing Track
Houd er tevens rekening mee, dat we in een aantal gevallen de "verkorte" (substitute) versies van de barré akkoorden hebben genoteerd.
Je zult ook merken dat bepaalde genres wat weerbarstig zijn in het gebruiken van barré akkoordprogressies.
Wat is een akkoordprogressie?
Een akkoordprogressie is een in de muziek veel gebruikte benaming voor de opeenvolging van akkoorden. Akkoordprogressies komen
al voor vanaf de vroegste barokmuziek, maar de term wordt vooral gehanteerd in de lichte muziek. In de klassieke muziek spreekt
men eerder van "harmonische functies".
Akkoordenprogressies of schema's zijn de bouwstenen van songs. Een akkoordenschema is immers een voorspelbaar patroon dat
als basis dient om andere melodieën, ritmes en muzikale ideeën tot bloei te laten komen. Er zijn een handvol veel
voorkomende akkoordenschema's die je in de meeste moderne muziek van vandaag hoort.
Hiernaast zie je het welbekende
C Majeur akkoord, in de klassieke muziek ook wel C grote terts genaamd. Dit akkoord bestaat uit de grondtoon C, de terts
E en de kwint G. Een C akkoord is een typisch triade-akkoord, en bestaat derhalve uit drie verschillende noten. Omdat je
open snaren speelt, kom je de noten C, E en G vaker tegen, en daardoor kan het akkoord over vijf snaren worden gespeeld.
Er zijn verschillende soorten akkoorden die in een akkoordprogressie gebruikt kunnen worden, naast het hier besproken
majeur akkoord. Hieronder zie je een overzicht van enkele verschillende akkoordvormen voor het C akkoord. We geven je de
benamingen zoals je die terugvindt in notenschrift, tabulaturen etc., met daaronder de "officiële" benamingen,
die je wat ons betreft verder mag vergeten.
We zullen proberen de klankkleur en het typische geluid van een bepaalde akkoordvorm te omschrijven:
Majeur akkoord: open en opgewekt
Mineur akkoord (m): droeviger, wat melancholischer
Inverse (slash chords): verschillende intonaties voor een bepaald akkoord. Deze intonaties kunnen een beetje smaak en variatie toevoegen aan het typische akkoordgeluid
Sext (6): zeer onderscheidende krachtige klank. Goed opletten als je het akkoord toepast: het akkoord is mogelijk niet geschikt voor de stijl waarin je speelt, of kan conflicteren met je vocale melodie
None (9): creëert een langzaam, etherisch geluid
Undecime (11): mooie open klank. Het akkoord kan vaak worden gespeeld in plaats van een standaard dominant 7 (septiem) akkoord om een subtieler dominant effect te produceren
Tredecime (13): wordt vaak gebruikt als een "smooth" (gladder) klinkende vervanger voor het 7 akkoord
Diminished (dim): onderscheidend timbre, gespannen en donker
Power Chord (5): akkoord dat noch majeur, noch mineur is. Het akkoord kan worden gespeeld waar een majeur akkoord wordt verwacht, en klinkt dan als een majeur akkoord.
Wanneer het akkoord wordt gespeeld waar een mineurakkoord kan worden verwacht, klinkt het mineur
Majeur 7 (Maj7): volle klank, dromerig en licht jazzy
Toegevoegd (add2, add4, add9): deze akkoorden lijken qua klankkleur erg op de None (9) akkoorden
De volgende stap is, weten wat de toontrappen in een bepaalde toonladdersoort (majeur of mineur) zijn. Dat is het laatste stukje theorie dat
we hier behandelen, alvorens we naar de opbouw van akkoordprogressies gaan.
Toonladders en toontrappen
Dit stuk begrijp je het beste, als je van te voren de volgende website modules hebt gelezen:
Met deze voorkennis, samen met de theorie in de al genoemde E-boeken, pak je onderstaande theorie gemakkelijk op. Mochten je bepaalde
termen niet duidelijk zijn, raadpleeg dan de hierboven genoemde website onderdelen.
Als reminder geven we je eerst de notennamen op de gitaarhals tot en met de 12de fret:
Het is belangrijk dat je in ieder geval de notennamen kent op de 6de snaar (de lage-E snaar), en de 5de snaar (de A snaar).
Deze noten moet je weten te vinden op je gitaarhals, omdat we op basis van deze noten de akkoorden Shapes over de gitaarhals gaan verschuiven.
Een tweede belangrijk stukje theoretische kennis is weten, hoe majeur en mineur toonladders zijn opgebouwd, waarvoor je alle hierboven
genoemde website-onderdelen (nogmaals) kunt raadplegen. Ook hier weer even een opfrissertje.
Majeur toonladders
Toontrap ➤
I
ii
iii
IV
V
vi
vii
I
Toonladder
Akkoord ➤
Majeur
Mineur
Mineur
Majeur
Majeur
Mineur
Mineur
Majeur
C
C
D
E
F
G
A
B
C
G
1 x ♯
G
A
B
C
D
E
F♯
G
D
2 x ♯
D
E
F♯
G
A
B
C♯
D
A
3 x ♯
A
B
C♯
D
E
F♯
G♯
A
E
4 x ♯
E
F♯
G♯
A
B
C♯
D♯
E
F
1 x ♭
F
G
A
B♭
C
D
E
F
B♭
2 x ♭
B♭
C
D
E♭
F
G
A
B♭
E♭
3 x ♭
E♭
F
G
A♭
B♭
C
D
E♭
Mineur toonladders
Toontrap ➤
i
ii
III
iv
v
VI
VII
i
Toonladder
Akkoord ➤
Mineur
Mineur
Majeur
Mineur
Mineur
Majeur
Majeur
Mineur
Am
A
B
C
D
E
F
G
A
Em
1 x ♯
E
F♯
G
A
B
C
D
E
Bm
2 x ♯
B
C♯
D
E
F♯
G
A
B
F♯m
3 x ♯
F♯
G♯
A
B
C♯
D
E
F♯
Dm
1 x ♭
D
E
F
G
A
B♭
C
D
Gm
2 x ♭
G
A
B♭
C
D
E♭
F
G
Cm
3 x ♭
C
D
E♭
F
G
A♭
B♭
C
Je ziet hierboven twee tabellen, een voor majeur toonladders, de andere voor de mineur toonladders.
De 1ste kolom geeft de toonladder aan, bijvoorbeeld de toonladder in C,B♭, F♯m etc.
De 2de kolom geeft aan hoeveel verhogingen (♯ of "sharps"), of hoeveel verlagingen (♭ of "flats") in de
desbetreffende toonladder voorkomen. Als je bijvoorbeeld naar de A majeur toonladder kijkt, dan zie je dat er drie keer verhoogde noten in
de toonladder voorkomen (3 x ♯). Dat klopt ook, kijk maar verder op deze rij: C♯, F♯ en G♯. Als je wilt weten
hoe dit precies tot stand komt, lees dan de theorie over de kwintencirkel, te vinden in het website onderdeel Muziektheorie | Toonladders.
In de kolommen 3 tot en met 10 zie je de notennamen die bij de toonladder horen.
Boven de kolommen drie tot en met 10 zie je Romeinse cijfers staan, die voor de majeur en de mineur toonladder afwijkend als kleine letter of
hoofdletter worden geschreven. Deze Romeinse cijfers noemen we de "toontrappen". We laten dat in de onderstaande tabel zien:
Toontrappen
Toonladder
No. 1
No. 2
No. 3
No. 4
No. 5
No. 6
No. 7
No. 8
Majeur
I
ii
iii
IV
V
vi
vii
I
soort akkoord
Majeur
Mineur
Mineur
Majeur
Majeur
Mineur
Mineur
Majeur
Mineur
i
ii
III
iv
v
VI
VII
i
soort akkoord
Mineur
Mineur
Majeur
Mineur
Mineur
Majeur
Majeur
Mineur
Als een Romeins cijfer als hoofdletter is geschreven, is het harmonisch het verstandigste een majeur akkoord te gebruiken. Is het cijfer klein
geschreven, dan wordt er in harmonische zin een mineur akkoord verwacht. Stel nu dat je de akkoorden gaat bepalen voor de A majeur en de G mineur
toonladder, dan krijg je de volgende akkoorden per toonladder:
Toontrappen
A Majeur
I
ii
iii
IV
V
vi
vii0
I
Naam akkoord
A
Bm
C♯m
D
E
F♯m
G♯m0
A
G Mineur
i
ii0
III
iv
v
VI
VII
i
Naam akkoord
Gm
Am0
B♭
Cm
Dm
E♭
F
Gm
Het 0 teken achter een akkoord (bij de majeur toonladders de 7de toontrap, bij mineur toonladders de 2de
toontrap), betekent dat je op die plaats een diminished (verminderd) akkoord speelt. Dat is overigens geen wet van Meden en Perzen, je kunt op
die plaatsen ook het "normale" akkoord spelen. Een dimished akkoord is in feite een akkoord waarbij de kwint met een halve toon
wordt verlaagd, er wordt dus een ♭5 noot in het akkoord opgenomen.
De kennis van de toontrappen (wanneer een majeur en wanneer een mineur akkoord, of een diminished akkoord gebruiken), is van groot belang
om zelf een harmonisch juiste akkoordprogressie te kunnen schrijven.
Wanneer gebruik je nu een septiemakkoord? Septiemakkoorden komen in vrijwel alle moderne muziek voor, maar in het bijzonder in de blues en
countrymuziek kom je deze akkoorden vaak tegen. De toevoeging van de vierde noot maakt dat er een wat andere, meer blues-achtige, klank wordt
toegevoegd. Ook worden septiemakkoorden vaak gebruikt om een overgang te maken naar een ander akkoord. Zo wordt bijvoorbeeld na een G-akkoord
vaak een G7 gespeeld om logischer de overgang te maken naar een C-akkoord. Dit is een kwestie van smaak.
Veelvoorkomende akkoordprogressies
Akkoordprogressies zijn het fundament van zo ongeveer alle popsongs. Eigenlijk zijn er niet eens zo heel veel progressies die je
moet leren om popsongs te spelen of te componeren, je zult merken dat de meeste akkoordprogressies eigenlijk allemaal variaties op
hetzelfde thema zijn.
Een akkoordprogressie is simpelweg een rijtje achter elkaar gespeelde akkoorden, die vanwege hun onnderlinge verhouding in de toonladder
(denk aan de Romeinse cijfers die je zojuist geleerd hebt), bijzonder welluidend klinken. Er komt nog veel meer bij kijken, maar
daarover later meer.
Onderstaande akkoordprogressies lees je als volgt, waarbij we de toonladder van C majeur als uitgangspunt nemen. Deze toonladder is:
C D E F G A B C.
Stel dat de akkoordprogressie bestaat uit I - IV - V.
In het geval van de C majeur toonladder zijn dat de akkoorden C (I), F (IV) en G (V).
Zou je de E♭ Majeur toonladder nemen, dan is de akkoordprogressie E♭ (I), A♭ (IV) en B♭ (V).
Als je in mineur toonladders denkt, dan is de akkoordprogressie i, iv en v (de kleine Romeinse cijfers!)
In het geval van de A mineur toonladder zijn dat de akkoorden Am (i), Dm (iv), en Cm (v).
In het geval van de C mineur wordt de akkoordprogressie Cm (i), Fm (iv), Gm (v).
Je ziet dat bij een mineurtoonladder alle akkoorden die in de toontrap met een klein Romeins cijfer zijn gekenmerkt, als een
mineur akkoord worden gebruikt/gespeeld.
Onderstaand kun je alle mogelijke akkoordprogressies opvragen door op de button "Open" te klikken. Je kunt deze 52 verschillende
akkoordprogressies gebruiken om te oefenen, wat dan tevens een mooie oefening in akkoordenleer is. Of je gebruikt de voorbeelden om
zelf songs te schrijven.
Als je jezelf ooit hebt afgevraagd hoe het kan dat een gitarist met volkomen vreemde andere artiesten direct muziek kan maken, dan is dat
omdat ze hun toonladders en akkoordprogressies volledig uit hun hoofd hebben geleerd. Daarnaast helpt een (zeer) goede kennis
van toonladders en akkoordprogressies ook, om je solo's en riffs te verbeteren, zeker als je deze "on the fly" moet spelen
(improviseren).
De akkoordprogressies die je via onderstaande tabel kunt opvragen, zijn progressies waarin met name van open akkoorden gebruik is gemaakt.
Een progressie schrijven gaat vaak veel eenvoudiger door barré akkoorden toe te passen, omdat je dan meerdere akkoordvormen met
één Shape kunt maken. Dat leggen we in de volgende paragraaf uit.
Progressie
Genre
Voorbeeld songs
I - IV
Rock, Folk
Bruce Springsteen - Born in the U.S.A.
I - V
Rock, Pop
Bryan Adams - Summer of 69
I - IV - V
Rock, Pop, Folk, R&B, Dance
Creedence Clearwater Revival - Down on the Corner
I - vi - IV - V
R&B, Soul, 50's/60's
Electric Light Orchestra - Telephone Line
I - V - vi - IV
Rock, Pop, Reggae
Bob Marley - No Woman No Cry
vi - IV - V - I
(Punk) Ballads, Pop, Easy listening
Iggy Pop - The Passenger
IV - I - V - vi
Pop, Rock, R&B
Imagine Dragons - Whatever it Takes
I - IV - vi - V
Rock, Pop
Boston - More Than a Feeling
ii - V - I
Rock, Pop, Jazz
Maroon 5 - Sunday Morning
I - ♭VII - IV
Rock, Pop, Blues
Fleetwood Mac - Don't Stop
I - II - IV - I
Rock, Pop, 60's/70's
Thin Lizzy - Boys Are Back in Town
I - iii - IV - V
Rock Ballads, Blues, Pop
Elton John - Crocodile Rock
i - ♭VII - ♭VI - V
Rock, Pop, Flamenco, R&B
Foreigner - Feels Like the First Time
I - V - ♭VII - IV
Rock, Pop, Blues
Prince - Let's Go Crazy
I - vi - iii - V
Jazz, Pop, Rock
The Clash - Train in Vain
I - vi - ii - V
Rock, Pop, Jazz, Easy Listening
Four Seasons - Sherry
I - IV - I - V - I
Rock, Blues, R&B
B.B. King - The Thrill is Gone
ii - ♭VII - I
Rock, Blues, Jazz, R&B
Jimi Hendrix - All Along the Watchtower
I - ♯Idim - ii - V
Pop, Rock, R&B, Easy Listening
George Harrison - My Sweet Lord
I - ♭III - ♭VII - IV
Rock, Pop, Blues, Jazz
Lenny Kravitz - Fly Away
I - Iaug - I6 - I7
Pop, Easy Listening, Jazz, R&B
Stevie Wonder - For Once in My Life
I - i
(Punk) Rock, Pop, Dance, R&B
The Police - Synchronicity II
i - V - i - ♭VIII - ♭III - ♭VII - V
Gebaseerd op klassieke muziek
Vangelis - Conquest of Paradise
I - VI7 - II7 - V7
Blues, Jazz, Folk, Pop
Arlo Guthrie - Alice's Restaurant
I - V - vi - iii - IV - I - IV - V
Pop, Rock, Dance, R&B
Kylie Minogue - I Should Be So Lucky
I - IV - II - V
Rock, Pop, Blues, 60's/70's
The Rolling Stones - Honkey Tonk Women
ii - iii - V - vi
Blues, Jazz, R&B, Pop, Dance
Bill Withers - Ain't No Sunshine
I - IV - ii - V
Pop, R&B, Rock, Blues, Easy Listening
Beach Boys - Wouldn't It Be Nice
i - iv - v
Blues, Rock, Pop, (Latin) Jazz, R&B
Santana - Black Magic Woman
I - III - vi - IV
Rock, Pop, R&B, Dance
Kate Perry - If We Ever Meet Again
I - ii - iii - V
(Punk)Rock, Pop, R&B
The Cure - Boys Don't Cry
IV - V - iii - vi
R&B, Pop, Dance
Madonna - Holiday
i - III - iv - v
R&B, Pop, Easy Listening
Johnny Cash - God's Gonna Cut You Down
i - VII - v - VI
Pop, Rock, R&B
The Police - Wrapped Around Your Finger
i - ♭III - ♭VI - V
Pop, Rock, Dance
U2 - Sunday Bloody Sunday
I - ♭VII
Rock, Pop, Blues, Grunge
Nirvana - Come As You Are
i - ♭VI - ♭VII
Rock, Pop, Blues
Dire Straits - Sultans of Swing
I - IV - iv
Rock, Pop, R&B
Pink Floyd - Nobody Home
I - II - ii
Jazz, R&B, Easy Listening
Antonio Jobim - Girl from Ipanema
I - v - ii
Jazz, R&B, Pop, Rock
Coldplay - Clocks
I - III - IV - iv
Pop, Rock, 60's/70's
David Bowie - Space Oddity
iii - vi - ii - V
Pop, Rock, Soul, Dance
Queen - Don't Stop Me Now
I - ii - iii - IV
Pop, Rock, Soul, R&B
Billy Joel - Uptown Girl
I - ♭III - IV
Pop, Rock, R&B, Blues, 60's/70's
Jimi Hendrix - Purple Haze
I - VII - ♭VII - VI - ♭VI - V
Rock, Blues, R&B, Soul, Dance
Eagles - Hotel California
I - VI - ii - V
Rock, Blues, Pop
Van Morrison - Gypsy in My Soul
I - iii
Rock, Pop, Blues,R&B, Dance
Alan Parsons Project - Eye in the Sky
I - III - IV - VI
Grunge, Rock, Pop, 60's/70's
Nirvana - Smells Like Teen Spirit
I - ii - IV
60's/70's, Pop, Rock, R&B
Lou Reed - Walk on the Wild Side
I - v
(Latin)Rock, R&B, Jazz, 60's/70's
Santana - Evil Ways
i - VII - III - VI
(Pop, Rock, R&B
One Republic - All the Right Moves
I - vi - IV - ii - iii - V
Pop, Rock, R&B, Easy Listening, Jazz
Lady Antebellum - American Honey
Akkoordprogressies met verschuifbare Shapes
Akkoordprogressies kunnen op basis van (een combinatie van) open en barré akkoorden worden samengesteld, zoals je hierboven in de tabel
hebt kunnen zien. Je ziet wel eens artiesten die in een akkoordprogressie heel snel allerlei akkoordvormen achter elkaar kunnen spelen, wat er
imponerend uitziet. Hee vaak gebruiken deze musici daarvoor barré akkoorden, en heel vaak spelen ze ook nog eens versimpelde vormen
van barré akkoorden, om nog meer snelheid te kunnen maken.
Je kunt je natuurlijk afvragen of heel snel spelen wel zo belangrijk is. Enerzijds wel, maar anderzijds ook niet. Iemand als B.B. King zul je
nooit 200 noten per minuut horen spelen, maar hij is toch een geweldige gitarist. Toch is een zekere snelheid wel belangrijk, zeker in de rock,
metal, grunge, en aanverwante soorten muziek.
Even een aardigheidje: ooit heeft "Total Guitar", een muziekmagazine, uitgezocht wat in het eerste decennium van de jaren 2000, de snelste gitaristen
waren. Dit is het lijstje:
1. Steve Vai (20,8 noten per seconde)
2. George Lynch (19,8 nps)
3. Kirk Hammet (19,0 nps)
4. Paul Gilbert (18,8 nps)
5. Eddie Van Halen (18,7 nps)
6. Joe Satriani (17,6 nps)
7. Nuno Bettencourt (17 nps)
8. Yngwie Malmsteen (16,8 nps)
9. Marty Friedman (15 nps)
10. Steve Morse (14 nps)
Imponenerende namen, dat moge duidelijk zijn.
Akkoordprogressie voorbeeld toontrappen I, IV en V
We nemen de A majeur toonladder als voorbeeld.
Toontrappen
A Majeur
I
ii
iii
IV
V
vi
vii0
I
Naam akkoord
A
Bm
C♯m
D
E
F♯m
G♯m0
A
Als we een I - IV - V akkoordprogressie willen spelen, dan hebben we de volgende akkoorden: A, D en E (allen majeur akkoorden), zie de tabel
hierboven.
Hiernaast zie je, dat je met één barré Shape, alledrie de akkoorden kunt spelen. Je verschuift alleen maar je
speelhand van de 5de naar de 10de en daarna de 12de positie, en je kunt de complete akkoordprogressie heel
snel achter elkaar spelen, doordat je je vingers niet hoeft te verplaatsen.
Een andere manier, en daarbij gebruik je twee barré Shapes, zie je hiernaast. Het voordeel hiervan is dat je voor de progressie van
Het A majeur akkoord naar het D majeur akkkoord op dezelfde positie van de hals blijft, de 5de fret, maar je moet wel je vingers
verzetten.
Nog een methode met één barré Shape. Je maakt een Slash Akoord (inversed) en dan kun je met de Shape hiernaast
via de 2de, 7de en 9de positie, weer dezelfde progressie spelen. Je kunt ook de noten op de 5de
snaar, de noten B, E en F♯ weglaten, dan klinken de akkoorden echter iets minder "vol", zeker als je het akkoord over alle snaren
speelt.
Behalve bij de laatste progressiereeks, zie je dat je bij de twee andere, drie vingers nodig hebt om de akkoorden te kunnen zetten. Veel gitaristen
gebruiken verkorte barré akkoorden, waarbij ze in plaats van drie vingers om het akkoord te plaatsen, een akkoord nemen dat maar twee
vingers nodig heeft. Uiteraard wordt de wijsvinger in alle gevallen gebruikt om de barré te maken. Je zou de akkoordprogressie van hierboven ook
als volgt kunnen uitvoeren:
We geven je de verkorte (of vereenvoudigde) barré Shapes bij de eerste twee progressie-voorbeelden die we hiervoor hebben laten zien.
Door de A Majeur Shape door een Aadd4 Shape te vervangen, en de D en E Shapes door respectievelijk een D11 en een E11 akkoord (Shape), wordt
het spelen een stuk gemakkelijker gemaakt. Hoewel je gitaarleraar zal gruwelen van deze oplossing 😁, is het eigenlijk niet of nauwelijks hoorbaar als
je de oorspronkelijke, ingewikkelder Shapes, door deze eenvoudige Shapes vervangt. Probeer het maar eens uit op je gitaar.
Nogmaals: het is altijd beter te streven naar het gebruiken de oorspronkelijke, wat ingewikkelder barré Shapes, maar als je dat te
lastig vindt, of je kunt daardoor niet voldoende snelheid op je gitaar ontwikkelen, dan kun je best de verkorte barré versies
gebruiken.
Barré Shapes over de hele gitaarhals gebruiken
Een voorbeeld in majeur
Nu komt de volgende stap, waarin je pas echt de kracht van de barré Shapes gaat ontdekken. Laten we eerst de Shapes met hun grondtoon (in
blauw weergegeven in de akkoorddiagrammen), koppelen aan de 6de snaar (de lage-E snaar) van de gitaar. Dat ziet er voor de eerste
akkoordprogressie-reeks hierboven als volgt uit:
De positie van de grondtoon op de 6de snaar bepaalt dus, waar je de Shape gaat plaatsen. Wil je een A majeur in barré spelen, dan is de
grondtoon van het barré akkoord een A, en die vind je op de 6de snaar terug, op de 5de positie. Zo ook voor de
andere Shapes, zoals je in bovenstaande afbeelding kunt zien. De conclusie is, dat er geen barré-A akkoord is, maar een bepaalde Shape die,
afhankelijk van waar je de Shape laat beginnen op de gitaarhals, als een A klinkt.
Met deze wijsheid kun je heel veel doen want dit betekent, dat je door de Shapes op te schuiven (shifting),
ineens de I - IV - V akkoordprogressie in een andere toonladder kunt maken. Laten we het eens proberen met een I - IV - V progressie in G majeur.
Je weet dat de grondtoon G op de 3de positie van de 6de snaar op de hals zit. Door de Shapes voor A, D en E 2 posities terug te schuiven,
kunnen we de I- IV - V akkoordprogressie zomaar in G spelen.
Een laatste voorbeeld: we willen deze I - IV - V progressie spelen in de toonladder B♭ majeur, en die toonladder heeft op de toontrappen
I, IV en V de volgende akkoorden: B♭, E♭ en een F. Als je met de bovenstaande Shape wilt doorgaan dan kan dat, de B♭ zit op
de 6de positie, de E♭ op de 11de positie en de F op de 13de positie. Hoe verder je op de gitaarhals komt,
hoe dichter op elkaar de toetsen (de posities) staan. Het wordt dan vaak wat lastig, zeker als je wat dikkere vingers hebt, om het barré akkoord
goed te plaatsen. Over het algemeen komen de meeste gitaristen nog redelijk tot aan positie 12, daarboven wordt het met barré akkoorden
een stuk moeilijker.
In dit geval is het handiger om de Shapes te gebruiken
die we voorheen voor de alternatieve A majeur akkoordprogressie hebben gebruikt, zoals je die hiernaast ziet. Je moet nu de Shapes opschuiven, voor de B♭
neem je de 6de positie, evenals voor de E♭. De shape om de F te spelen verschuift dan naar de 8ste positie. Dat komt
er als volgt uit te zien:
Je ziet hoe belangrijk het is, om de noten op de 6de snaar (Lage-E) en de 5de snaar (A) te kennen. Je weet dan op welke plek je welk (barré)
akkoord kunt gebruiken, én: in alle gevallen kun je altijd de verkorte (vereenvoudigde) barré Shapes gebruiken.
Een voorbeeld in mineur
Om de verschuifbare barré akkoorden nog wat verder te verduidelijken, nu een voorbeeld vanuit de F♯ mineur toonladder.
Toontrappen
F♯ Mineur
i
ii0
III
iv
v
VI
VII
i
Naam akkoord
F♯m
G♯m0
A
Bm
C♯m
D
E
F♯m
Je ziet op de gitaarhals (6de snaar) dat de
F♯ op de 2de positie staat. De voor de akkoordprogressie I - IV - V benodigde B mineur kun je ook op de 2de
positie nemen, nu vanaf de 5de snaar, de A snaar. De C♯ mineur kun je op de 4de positie van de A snaar pakken.
Zo liggen de barré akkoorden mooi dicht bij elkaar, wat goed is om de snelheid in je spel te houden.
Je ziet de akkoorden hiernaast staan. Net zoals bij majeur barré akkoorden kunnen de
Shapes vereenvoudigd worden tot wat je hiernaast ziet. Alle drie de akkoorden worden dan een add4 akkoord.
Op de gitaarhals is de positionering van deze akkoorden als volgt:
Kijk nog eens goed naar de gitaarhals hierboven. Je ziet
dat er op de A snaar op de 9de positie een F♯ (of G♭) noot staat. Je ziet, dat op de 7de positie van de lage-E snaar een B
wordt gespeeld. Tot slot zie je dat op de lage-E snaar op de 9de positie een C♯ (of D♭) genoteerd staat.
Dat betekent, dat je de akkoordprogressie I - IV - V in F♯ mineur ook op die posities kunt spelen.
Je ziet de oorspronkelijke barré akkoorden op die posities hierboven links, met hun verkorte add4 vorm daaronder.
Nog een andere mogelijkheid de progressie I - IV - V in F♯ mineur te spelen, is aan de rechterkant van de afbeelding hierboven te zien.
We gebruiken daarvoor de undecime akkoorden (11 akkoorden). In de eenvoudigste versie is het 11-mineur akkoord te spelen met slechts één
vinger.
Door creatief gebruik te maken van je akkoordenkennis, en eventueel met behulp van een software-pakket als de "Guitarator Toolbox" (of een ander pakket),
kun je zelf experimenteren met het bedenken van (verkorte) akkoorden.
Bij veel akkoordprogressies die we bij de backing tracks hebben uitgeschreven, vind je soms meer dan 10 barré akkoorden. Heel vaak kun
je de helft van de akkoorden weglaten en alleen de belangrijkste akkoorden uit de toonladder spelen, dan klinkt de ritmische begeleiding nog
steeds fantastisch. Ook hier kun je naar hartelust mee experimenteren.
Om je goed op weg te helpen bij het meespelen met de backing tracks hebben we, in "Chordify"-vorm, een "meespeel"-schema
per backing track, waarin je ziet op welke plaats, en op welke tel in de maat, je een akkoord moet beginnen (of wisselen). Chordify.net is een prachtige website met heel veel handige tools, een strak design en een supersnelle
en simpele interface om akkoorden uit songs te achterhalen, transponeren naar andere toonladders, songarrangementen aanpassen, en nog veel
meer mooie en leuke dingen. Een directe link naar de Chordify website vind je op onze startpagina.
Barré Shapes-Akkoorden tabel
We geven je een tabel waarmee je de meest voorkomende akkoorden kunt omzetten naar barré akkoorden met behulp van de barré Shapes.
ook zullen we bij iedere barré Shape/akkoord een "verkorte" versie geven, in het Engels een "substitute chord" genaamd.
De tabel werkt als volgt:
bepaal het akkoord dat je wilt opzoeken, bijvoorbeeld een F♯/G♭ (dit is een majeur akkoord, de "m" van mineur ontbreekt
immers)
zoek in de tabel naar een Shape die hoort bij een majeur akkoord. Van de meeste akkoordvormen vind je twee Shape varianten, één variant laat het akkoord beginnen op de 1ste positie
van de 6de snaar (de lage E snaar), de tweede variant laat het akkoord beginnen op de 1ste positie van de 5de
snaar (de A snaar)
bepaal op welke positie je de Shape moet plaatsen, op basis van de noten op de 6de snaar of de 5de snaar. Dat is
de positie waarop het gewenste akkoord wordt gespeeld.
Als we het akkoord F♯/G♭ via deze tabel bepalen, dan zoek je eerst de majeur Shapes op (zie de afbeelding hierboven), waar je twee
varianten ziet voor respectievelijk het beginnen op de 6de snaar en de 5de snaar. Op basis van je kennis van de noten op de
6de snaar en de 5de snaar, weet je waar het F♯/G♭ akkoord gespeeld moet worden, op respectievelijk de
2de positie (lage E snaar), en de 9de positie (A snaar). Zie de afbeelding hieronder.
Als je weer kijkt naar de afbeelding hiervoor, dan zie je hoe de Shapes zijn getransformeerd naar het F♯/G♭ akkoord. Het hangt van je eigen
vaardigheden en smaak af, of je het volledige akkoord wilt spelen, of een van beide verkorte (substitute) akkoordversies.
Naast het begrip verkort (substitute), kom je in de muziekliteratuur ook te term "vervangend" (barré akkoord) tegen. Voor het
begrip "uitgestelde" (bij bijv. sus2 akkoorden), kent de muziekliteratuur ook termen als "opgeschort" of "voorwaardelijk". Met
al deze termen wordt hetzelfde bedoeld.
We beginnen met een aantal tabulaturen die je kunt gebruiken om een beter inzicht te krijgen in de verschillende barré
akkoordvormen. Als je de theorie hierboven goed door hebt en snapt, kun je deze stap overslaan, en direct naar het volgende onderdeel "Progressie oefeningen
met backing tracks" hierna.
Als aanvulling op de theorie van dit website-onderdeel raden we je aan om naar het deel "Programma's & Downloads" te navigeren.
Je vindt daar een grote hoeveelheid online en offline applicaties die je verder helpen met het uitdiepen van de theorie, en je
ondersteunen bij het verder professionaliseren van je muziekkennis en je gitaarspel.
bronnen: GuitarJan.Com, emastered.com, Bax Music Blog, Uberchord, Online Muziek Academy, Rudolf Rasch - Nootzaken: Hoofdstuk 7: Melodie,
Preludium.nl, Giancarlo Facoetti (FaChords Guitar), Hal Leonard; Play Along Funk, Rick Peckham: Jazz Guitar Chord Dictionary,
Harmanus Music, gitaarprofessor.nl, chordify.net, mazmazika.com/chordanalyzer.