Voorbeelden akkoordprogressies voor electrische gitaarbelegeiding
De akkoordprogressies zoals we die onderstaand geven zijn voorbeelden: speel deze niet klakkeloos na, maar gebruik de gegeven progressies om zelf ritmische begeleidingen in
een bepaalde toonsoort te maken. Als je (veel) meer theorie over akkoordprogressies wilt lezen en leren, kijk dan naar de voorafgaande website-module
Gitaar & Gear |
Praktijk |
Akkoordprogressies. In die module leggen we uit hoe je op eenvoudige wijze
harmonisch en melodisch klinkende akkoordprogressies kunt samenstellen, waarbij je met enkele Shapes alle toonsoorten afdekt.
Blues/Bluesrock akkoordprogressies
Blues wordt veel gespeeld over septiem (7) akkoorden, en de belangrijkste daarvan zijn de
C7,
A7,
G7,
E7 en
D7. Niet vreemd, deze volgorde
is ontleend aan het CAGED systeem in de pentatoniek, zie daarvoor
Muziektheorie |
CAGED systeem & solo's,
Muziekgenres |
Blues
en diverse E- boeken in de websectie
Programma's & downloads.
Hieronder de genoemde septiemakkoorden in de open en de barré versie:
Veelgebruikte andere akkoordvormen in Blues/Bluesrock zijn:
In bluesmuziek, en met name bluesrock, worden ook power chords gebruikt, de zogeheten 5 akkoorden. Daarbij maakt het niet uit of je een majeur
of mineur toonladder speelt. Over power chords leggen we onderstaand, bij rock en hardrock akkoordprogressies, meer uit.
Je kunt ook kijken bij:
Muziektheorie |
Akkoorden |
Akkoorddiagrammen, of
Muziekgenres |
Rock, of lees het E-boek "Power Chords in de Blues" onder
Programma's & downloads |
E-boeken.
Een voorbeeld van een redelijke standaard blus akkoordenprogressie vind je in de song "The Thrill is Gone" van B.B. King. Dit is een
zogeheten 12-Bar Blues en heeft in de twaalf maten de volgende akkoordprogressie (we geven de maten en de akkoorden):
Rock/Hardrock/Metal akkoordprogressies
Bij bovenstaande theorie over de blues(rock) akkoordprogressies hebben we het begrip power chords al genoemd. Een power chord is een
twee-noten akkoord, en is eigenlijk geen akkoord, maar een interval tussen de grondtoon en de kwint van een akkoord. Daardoor heeft een
power chord geen majeur of mineur kwaliteit. Het deel dat meestal het akkoord een majeur of mineurklank geeft, wordt buiten de power chords
gelaten. Simpel gezegd: als je een song speelt in C majeur, doe je dat door de grondtoon C te combineren met de kwint uit de C toonladder,
en dat is de G.
Onderstaand zie je een voorbeeld van 6 verschillende posities op de gitaarhals waar je een C power chord (C5) kunt vinden. Er zijn nog veel
meer posities denkbaar. Vaak vind je power chords in de muziek die op de laagste drie snaren worden gespeeld.
Power chords zijn er niet alleen als twee noten interval, maar worden soms ook als een drieklank gespeeld, met de intervallen als volgt:
grondtoon - kwint -grondtoon. Enkele voorbeelden van C power chords die als drieklank worden gespeeld, zie je hieronder.
Het is zelfs denkbaar een power chord als een vierklank te spelen, als je één van de open snaren in de intervallen opneemt.
Bij de voorbeelden hierboven zou je het power chord helemaal rechts bijvoorbeeld kunnen spelen door vanaf de B-snaar de 8
ste positie
toe te voegen (dat is een G), en zo van een power chord drieklank een vierklank te maken. Om een power chord als drie- of vierklank op te
bouwen zijn er op de gitaarhals ook weer talloze variaties mogelijk.
Een voorbeeld van het gebruik van power chords vind je bijvoorbeeld in de song "Cocaine" van J.J. Cale/Eric Clapton.
Je ziet hier het akkoordenschema van het intro, een couplet en het refrein van de song. Luister maar eens naar dit nummer en speel het met
deze akkoordprogressie in power chords na. We geven toe dat we de akkoorden enigzins versimpeld hebben, maar het nummer toont wel degelijk
de kracht van het gebruik van power chords.
Jazz (basis en groovy) akkoordprogressies
Jazz vertoont bepaalde overeenkomsten met andere muziekgenres in de traditie van de westerse harmonie, zoals veelvoorkomende akkoordprogressies
in de bekende toontrappen, en de integratie van de majeur- en mineurtoonladders als basis voor het samenstellen van akkoorden. Zie daarvoor
onder andere:
MUZIEKTHEORIE |
TOONLADDERS
MUZIEKTHEORIE |
AKKOORDEN |
AKKOORDEN THEORIE
MUZIEKTHEORIE |
HARMONIELEER
In de jazzmuziek zijn favoriete harmonische progressies te herkennen aan het integreren van "spanning", door gebruik te maken van
none (9), undecime/dominant-septiem (11), of tredecime (13) akkoorden.
Jazzharmonie valt verder op door het gebruik van septiem akkoorden (4 noten) als de basis van harmonische eenheid, terwijl bijvoorbeeld veel blues, rock
en reggae muziek vooral van de traditionele traide (3 noten) akkoorden uitgaat. Om in de woorden van Robert Rawlins en Nor Eddine Bahha te
spreken: “Septiemakkoorden bieden de bouwstenen van jazzharmonie.”. Belangrijke akkoorden zijn dus:
- Majeur akkoorden: sext (6) en septiem (7)
- Mineur akkoorden: sext (6), septiem (7), none (9) en undecime of dominant-septiem (11)
- Dominant akkoorden: septiem (7), none (9) en tredecime (13)
- Mineur septiem akkoorden: septiem met een verminderde kwint (= ♭5), ook wel half-verminderd akkoord genoemd
- Verminderde septiem akkoorden: worden geschreven met een ⁰7 symbool
- Gealtereerde dominant akkoorden: septiem akkoorden met een ♭9 of ♯9, een ♭5 of een ♯5, of een ♯11 of ♭13
Jazzmuziek spelen gaat niet zomaar, het is een van de moeilijkste genres om onder de knie te krijgen. Jazz heeft een warm, zacht en rond
geluid. Om dit te krijgen, zul je moeten beginnen met het aanschaffen van een jazzgitaar, een electrische gitaar met een grote klankkast.
Deze worden ook wel hollow bodies of archtops genoemd. Natuurlijk hangt hier wel een prijskaartje aan, want deze instrumenten zijn bijna
uitsluitend ontworpen voor jazz.
De snaren spelen een belangrijke rol bij het produceren van een jazzy toon. In jazzmuziek zijn de snaren erg slap omdat ze hard worden aangeslagen.
Kies voor flatwound snaren om een warmer geluid te produceren. Ook het plectrum speelt ook een belangrijke rol bij het creëren van een
jazzklank. Je moet een heel hard plectrum hebben. Sommige muzikanten kiezen zelfs voor houten plectrums. Kies er in ieder geval een die
lichtjes afgeschuind is om een hard geluid te vermijden. Om een jazz sound te krijgen, kun je het beste luisteren, luisteren en nog eens
luisteren naar jazz muziek, zodat je een beter idee en begrip krijgt van de rijke cultuur van dit muziekgenre.
De allerbelangrijkste en meest gebruikte jazz progressie maakt gebruik van 3 type akkoorden: het majeur septiemakkoord, het mineur
septiemakkoord en het dominant septiemakkoord (zie ook het lijstje hierboven). Deze 3 type akkoorden aanleren zijn dan ook de eerste cruciale
stappen die de deur zullen openen naar het spelen van jazzmuziek. Als je bekend met barré akkoorden, kun je weer in Shapes gaan denken, als
onderstaand, waarbij je er weer wel rekening mee moet houden dat we de Shapes in een aantal gevallen behoorlijk vereenvoudigd hebben (je
gitaarleraar zal er niet blij mee zijn 😁).
Andere Shapes die je kunt gebruiken vind je in onderstaande afbeelding, waarbij we de grondtoon (root note) in een rode kleur weergeven, zodat
je weet welk akkoord dat je speelt, net zoals we in de akkoorden hierboven hebben gedaan.
Om het jazz verhaal af te ronden vind je onderstaand een akkoordprogressie in G mineur, in een jazzy stijl. Ook hierin zie je dat met relatief
weinig Shapes en weinig hand- en vingerbewegingen, een mooi klinkend stuk muziek kan worden gespeeld.
Funk akkoordprogressies
Ten aanzien van de funky akkoordprogressies die we als oefeningen voorstellen: in funk komt de complete "volle" klank van de
funky groove
door het gezamenlijk "samensmelten" van de percussie, de bas- en electrische gitaar, de overige snaarinstrumenten en het koper- en
houtwerk. Voor funk gebruik je in de ritmesectie als gitarist eigenlijk alleen maar de bovenste 4 snaren: de
D,
G,
B en (hoge)
E snaar.
Daardoor klinken funky akkoorden ook altijd wat "dun". De basklanken komen immers voor rekening van de basgitarist.
Je zult daarom zien, dat als je de door ons voorgestelde akkoorden gaat invoeren in een akkoordgenerator-tool, bijvoorbeeld
Guitarator,
de akkoordnamen anders zijn dan we voor de funky akkoordprogressies gebruiken. Dat komt omdat we van alle akkoorden de bovenste twee snaren,
de (lage)
E en de
A snaar, niet meenemen in het akkoord. Die klanken komen voor rekening van de basgitarist.
De meest belangrijke funk-akkoorden (ontleend aan de funkstijl van James Brown) zijn
A♭7,
A9,
B♭m6,
C7,
E♭13,
E9,
F♯7 en
G9.
Een voorbeeld van de benaming van de akkoorden zoals wij die geven (ontleend aan een oorspronkelijk basis-akkoord over zes snaren), met daaronder
de akkoordnamen in schuinschrift als je de akkoordvormen zou invoeren in een akkoordengeneratoor (on- of off-line).
Je kunt deze akkoorden overigens daadwerkelijk met elkaar gebruiken (één barré Shape waarmee je een compleet funknummer
kunt spelen). Stel dat je de 16
de noten in een 4-kwartsmaat speelt (algemeen gebruikelijk bij funk), dan zou je bovenstaande akkoorden
als volgt in een progressie kunnen spelen:
Nog een voorbeeld uit de praktijk. In ons E-Boek "40 songs voor rondom het knisperende haardvuur" vind je het nummer "Why Did You Dit?" van
de band Stretch. Het grootste gedeelte van dit nummer wordt in een funky slagritme gespeeld, waarin slechts drie akkoorden een prachtige
akkoordprogressie vormen. Je ziet het intro, een couplet en het refrein. Het intro is met 4 akkoorden, die in één barré Shape
te spelen zijn, simpel speelbaar. Daarna speel je vooral in B mineur, met een klein uitstapje naar F♯ en E mineur.
Reggae & Ska akkoordprogressies
Het laatste muziekgenre dat we behandelen is Reggae en Ska, waarbij Ska eigenlijk identiek aan Reggae is (beiden komen ook uit Jamaica), alleen
is in Ska muziek een hoofdrol voor (koper)blazers weggelegd. Qua akkoordprogressies en dergelijke kunnen we beide typen muziek met elkaar
vergelijken.
Een behoorlijk aantal reggaenummers, zo niet alle, zijn geschreven in een 4-kwartsmaat met een zware nadruk op de backbeat, daarover later
meer. Het gemiddelde tempo van een reggaesong varieert tussen de 80 en 110 BPM, iets langzamer dan de gebruikelijke commerciële popsong.
Dit kan worden toegeschreven aan de sterke groove die Reggae kenmerkt, en die alleen een logische muzikale flow heeft als wat langzamere tempi worden gebruikt.
De typische instrumenten die de basis vormen van een reggaenummer zijn drums, electrische bas, electrische gitaar en toetsen. In de loop der
jaren zijn echter ook andere instrumenten zoals blazers, koperblazers en afro-Cubaanse percussie geïntroduceerd.
Het is duidelijk dat binnen reggaemuziek de basgitaar nadrukkelijk dominant is. De meeste reggaenummers gebruiken de electrische gitaar
en de toetsen als ondersteunende instrumenten voor de bas. Zowel electrische gitaar als toetsen spelen dan op de zojuist genoemde afterbeat.
Voor de meeste beginnende gitaristen is het ritme bepalen en vasthouden in reggaemuziek, een behoorlijke opgave. Dat komt omdat Reggae
volkomen anders wordt geteld, dan wat we in onze "Westerse" muziek en ritmiek zijn gewend. Laten we eerst eens kijken naar de
typische instrumenten die een reggaeband gebruikt, want alle instrumenten hebben hun eigen specifieke ritmische funktie binnen een reggaenummer.
Drums en percussie
Er wordt meestal een standaard drumstel gebruikt (bas drum, snare drum, hi-hat, eventueel toms, bekkens). We hebben al gezegd dat het
basisritme afwijkt van dat wat we in de Westerse muziek zijn gewend. De nadruk ligt op de "afterbeat", dat wil zeggen op de 2
de
en 4
de tel in de maat. De Westerse ritmepatronen hebben de nadruk liggen op de 1
ste en 3
de tel.
In reggae speel je op de 1
ste tel eigenlijk niets. Het ritme wordt daarom de "one-drop" genoemd: je laat de 1
ste
tel vervallen. Het drumstel wordt vaak aangevuld met de conga’s en een timbale voor de accenten.
Basgitaar
De basgitaar speelt wel op de 1
ste tel, waarbij de baslijntjes vaak melodiën op zich zijn.
Gitaar
De gitaar speelt vaak de accenten op de afterbeat. Daar is zelfs een term voor: "skank". De accenten klinken kort en schel.
Toetsen
De toetsen spelen, samen met de gitaar, mee met de accenten. Vaak hoor je piano en of een orgel.
Zang
De zang is erg belangrijk. Er zit een duidelijke boodschap in de teksten. De achtergrondzang speelt een grote rol. Vaak wordt er gezongen in
"dialoog", luister maar eens naar "I Shot The Sheriff" van Bob Marley, waarin Bob Marley "I Shot The Sheriff" zingt,
en het achtergrondkoor (de Wailers) antwoordt met "But I Didn't Shoot the Deputy".
Een ander belangrijk onderdeel van Reggae muziek is, dat de frequenties van de muziek als het ware verdeeld worden over de instrumenten.
De toetsen dekken de lage(re) en eventueel middenfrequenties af, en de gitaar speelt de hogere/hoogste frequenties. Vooral bij beginnende
Reggae musici gebeurt het vaak, dat de gitaar gedwee de toetsen volgt, wat nu net niet de bedoeling is.
Om niet in deze valkuil te trappen, speelt de gitarist over het algemeen alleen de noten op de G, B en hoge-E snaar, eventueel nog de D
snaar erbij. De Reggae gitarist zal alleen dan de Lage-E, A en D in zijn spel betrekken, als er geen toetsenist in de band meespeelt.
Als je wilt weten hoe precies de maten in Reggaemuziek moet tellen, ga dan naar de website-module
MUZIEKGENRES |
REGGAE,
of lees het E-boek "Barré Akkoorden in Reggae muziek", terug te vinden onder
PROGRAMMA'S & DOWNLOADS |
E-BOEKEN.
Wat betreft de harmonie in de muziek, zijn de akkoordprogressies van reggaenummers over het algemeen vrij eenvoudig, en volgen het patroon
van veel standaard blues, rock of popmuziek. De meeste akkoordprogressies volgen een progressie van bijvoorbeeld
I -
V -
vi -
IV, wat in de
toonsoort C zou betekenen een
C,
G,
A mineur en een
F.
Peter Tosh bijvoorbeeld gebruikte slechts een twee-akkoordenprogressie van
i -
VII, in de toonsoort A
mineur dus een
A mineur en een
G. Luister maar eens naar zijn reggaeversie van "Johnny B Goode".
We geven je aan aantal willekeurige akkoordprogressies die je met de backing tracks kunt oefenen.
hebt gebladerd, dan ben je
een groot aantal applicaties, hulpmiddelen, tabulaturen, backing tracks, videobestanden en dergelijke tegengekomen, waarmee je je gitaarspel op
de zessnarige electrische gitaar kunt oefenen en verbeteren. Kijk onder andere eens bij:
Maataanduiding van het muziekstuk
Tempo van het muziekstuk, in BPM (Beats Per Minute)
Tijdsduur van het muziekstuk, in minuten en seconden
