GuitarJan.Com • Gitaar theorie • gemakkelijk & inzichtelijk

	Electrische gitaar in de ritmesectie (met audio/video)
	➽ AUDIO Openen Pop-Up venster met audiobestanden voor oefeningen met akkoordprogressies ➽ VIDEO Module V.o.X. visuele training

Introductie electrische gitaar in de ritmesectie & audio/video ondersteuning

Als je uitgebreid door onze website

hebt gebladerd, dan ben je een groot aantal applicaties, hulpmiddelen, tabulaturen, backing tracks, videobestanden en dergelijke tegengekomen, waarmee je je gitaarspel op de zessnarige electrische gitaar kunt oefenen en verbeteren. Kijk onder andere eens bij:
MUZIEKGENRES | BLUES
MUZIEKGENRES | ROCK
MUZIEKGENRES | REGGAE
SONGS & SOLO'S | TabsPro | SONGS • AKKOORDEN
SONGS & SOLO'S | TabsPro | SONGS • TABULATUREN
SONGS & SOLO'S | TabsPro | SONGS • PARTITUREN
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | BLUES • BLUESROCK
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | ROCK • HARDROCK
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | PROGRESSIVE ROCK
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | (ROOTS) REGGAE • SKA
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | RnB • (NEO) SOUL
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | (SMOOTH) JAZZ
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | FUNK • FUNK-JAZZ
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | ROCKABILLY • COUNTRY
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | LATIN • SPANISH
BACKING & SOLO TRACKS | JAMZ | SPECIALE TOONLADDERS
PROGRAMMA'S & DOWNLOADS | NIEUWSBRIEVEN
PROGRAMMA'S & DOWNLOADS | DEEP DIVE THEMA-STUDIES
PROGRAMMA'S & DOWNLOADS | E-BOEKEN
PROGRAMMA'S & DOWNLOADS | "TOOLZ" ONLINE APPLICATIES
PROGRAMMA'S & DOWNLOADS | STAND-ALONE APPLICATIES

Naast alle losse riffs, licks en akkoorden die je wellicht al hebt geleerd, is een andere belangrijke component van je gitaarspel, om in de ritmesectie van de band (percussie en basgitaar) te integreren. Denk bijvoorbeeld met name maar eens aan een muziekgenre als funk: de electrische gitaar is, naast de percussie en de basgitaar, de drijvende derde motor voor het ritme (de funky groove).
Dit geldt natuurlijk net zo sterk voor rock en metalbegeleiding in de vorm van power chords, of de barré- en septiemakkoorden voor een blues of popritme.

In dit moduledeel geven we je voorbeelden van electrische gitaarbelegeiding over akkoorden, waarbij we audiofragmenten van slagwerk meeleveren. Je kunt het audiobestand bij het menu, bovenin deze pagina, openen. Of je gebruikt daarvoor het pop-up menu links bovenin. Standaard slagwerk is per definitie niet in een bepaalde toonsoort geschreven, je kunt stellen dat slagwerk min of meer "toonsoort loos" is.
Dat betekent dat je bij de audiofragmenten die we voor je hebben, in iedere willekeurige toonsoort een begeleiding kunt spelen, zolang je maar "in de maat" blijft met het slagwerk. Dit is een veel dynamischer manier van begeleiden dan af en toe een los akkoord, een arpeggio of een pentatonisch loopje in een muziekstuk gebruiken, en vereist nogal wat oefening. Om het niet al te ingewikkeld te maken hebben we in een aantal stijlsoorten en toonsoorten een aantal voorbeeld-akoordenprogressies bedacht. De akkoorden zijn voornamelijk in barré-vorm, zodat je heel gemakkelijk in een andere toonladder kunt spelen.

De symbolen die je tegenkomt bij de audiobestanden hebben de volgende betekenis:

Maataanduiding van het muziekstuk
Tempo van het muziekstuk, in BPM (Beats Per Minute)
Tijdsduur van het muziekstuk, in minuten en seconden

Naast de audiobestanden voor je basis ritme-oefeningen, hebben we ook video oefeningen toegevoegd. Dit lijkt veel op de "V.o.X. Visuele Training" module in onze basgitaar sectie. Mocht je die al eens gebruikt hebben, dan ken je het systeem. De video oefeningen bestaan uit 72 videobestanden waarin je de akkoorden kunt volgen, met alleen maar een percussie en basgitaar begeleiding. Je kunt met behulp van deze videobestanden zowel akkoorden in het gegeven slagritme oefenen, als solo's uitproberen. Als je met z'n tweeën speelt, kan de ene gitarist de akkoorden spelen, terwijl de andere gitarist de solo-improvisatie doet. Je kunt een apart venster met toonladdervoorbeelden op de gitaarhals openen.

Voorbeelden akkoordprogressies voor electrische gitaarbelegeiding

De akkoordprogressies zoals we die onderstaand geven zijn voorbeelden: speel deze niet klakkeloos na, maar gebruik de gegeven progressies om zelf ritmische begeleidingen in een bepaalde toonsoort te maken. Als je (veel) meer theorie over akkoordprogressies wilt lezen en leren, kijk dan naar de voorafgaande website-module Gitaar & Gear | Praktijk | Akkoordprogressies. In die module leggen we uit hoe je op eenvoudige wijze harmonisch en melodisch klinkende akkoordprogressies kunt samenstellen, waarbij je met enkele Shapes alle toonsoorten afdekt.

Blues/Bluesrock akkoordprogressies

Blues wordt veel gespeeld over septiem (7) akkoorden, en de belangrijkste daarvan zijn de C7, A7, G7, E7 en D7. Niet vreemd, deze volgorde is ontleend aan het CAGED systeem in de pentatoniek, zie daarvoor Muziektheorie | CAGED systeem & solo's, Muziekgenres | Blues • Bluesrock en diverse E- boeken in de websectie Programma's & downloads.
Hieronder de genoemde septiemakkoorden in de open en de barré versie:

Veelgebruikte andere akkoordvormen in Blues/Bluesrock zijn:

In bluesmuziek, en met name bluesrock, worden ook power chords gebruikt, de zogeheten 5 akkoorden. Daarbij maakt het niet uit of je een majeur of mineur toonladder speelt. Over power chords leggen we onderstaand, bij rock en hardrock akkoordprogressies, meer uit. Je kunt ook kijken bij: Muziektheorie | Akkoorden | Akkoorddiagrammen, of Muziekgenres | Rock, of lees het E-boek "Power Chords in de Blues" onder Programma's & downloads | E-boeken.

Een voorbeeld van een redelijke standaard blus akkoordenprogressie vind je in de song "The Thrill is Gone" van B.B. King. Dit is een zogeheten 12-Bar Blues en heeft in de twaalf maten de volgende akkoordprogressie (we geven de maten en de akkoorden):

Rock/Hardrock/Metal akkoordprogressies

Bij bovenstaande theorie over de blues(rock) akkoordprogressies hebben we het begrip power chords al genoemd. Een power chord is een twee-noten akkoord, en is eigenlijk geen akkoord, maar een interval tussen de grondtoon en de kwint van een akkoord. Daardoor heeft een power chord geen majeur of mineur kwaliteit. Het deel dat meestal het akkoord een majeur of mineurklank geeft, wordt buiten de power chords gelaten. Simpel gezegd: als je een song speelt in C majeur, doe je dat door de grondtoon C te combineren met de kwint uit de C toonladder, en dat is de G.
Onderstaand zie je een voorbeeld van 6 verschillende posities op de gitaarhals waar je een C power chord (C5) kunt vinden. Er zijn nog veel meer posities denkbaar. Vaak vind je power chords in de muziek die op de laagste drie snaren worden gespeeld.

Power chords zijn er niet alleen als twee noten interval, maar worden soms ook als een drieklank gespeeld, met de intervallen als volgt: grondtoon - kwint -grondtoon. Enkele voorbeelden van C power chords die als drieklank worden gespeeld, zie je hieronder.

Het is zelfs denkbaar een power chord als een vierklank te spelen, als je één van de open snaren in de intervallen opneemt.
Bij de voorbeelden hierboven zou je het power chord helemaal rechts bijvoorbeeld kunnen spelen door vanaf de B-snaar de 8^ste positie toe te voegen (dat is een G), en zo van een power chord drieklank een vierklank te maken. Om een power chord als drie- of vierklank op te bouwen zijn er op de gitaarhals ook weer talloze variaties mogelijk.

Een voorbeeld van het gebruik van power chords vind je bijvoorbeeld in de song "Cocaine" van J.J. Cale/Eric Clapton.

Je ziet hier het akkoordenschema van het intro, een couplet en het refrein van de song. Luister maar eens naar dit nummer en speel het met deze akkoordprogressie in power chords na. We geven toe dat we de akkoorden enigzins versimpeld hebben, maar het nummer toont wel degelijk de kracht van het gebruik van power chords.

Jazz (basis en groovy) akkoordprogressies

Jazz vertoont bepaalde overeenkomsten met andere muziekgenres in de traditie van de westerse harmonie, zoals veelvoorkomende akkoordprogressies in de bekende toontrappen, en de integratie van de majeur- en mineurtoonladders als basis voor het samenstellen van akkoorden. Zie daarvoor onder andere:
MUZIEKTHEORIE | TOONLADDERS
MUZIEKTHEORIE | AKKOORDEN | AKKOORDEN THEORIE
MUZIEKTHEORIE | HARMONIELEER

In de jazzmuziek zijn favoriete harmonische progressies te herkennen aan het integreren van "spanning", door gebruik te maken van none (9), undecime/dominant-septiem (11), of tredecime (13) akkoorden.
Jazzharmonie valt verder op door het gebruik van septiem akkoorden (4 noten) als de basis van harmonische eenheid, terwijl bijvoorbeeld veel blues, rock en reggae muziek vooral van de traditionele traide (3 noten) akkoorden uitgaat. Om in de woorden van Robert Rawlins en Nor Eddine Bahha te spreken: “Septiemakkoorden bieden de bouwstenen van jazzharmonie.”. Belangrijke akkoorden zijn dus:

Majeur akkoorden: sext (6) en septiem (7)
Mineur akkoorden: sext (6), septiem (7), none (9) en undecime of dominant-septiem (11)
Dominant akkoorden: septiem (7), none (9) en tredecime (13)
Mineur septiem akkoorden: septiem met een verminderde kwint (= ♭5), ook wel half-verminderd akkoord genoemd
Verminderde septiem akkoorden: worden geschreven met een ⁰7 symbool
Gealtereerde dominant akkoorden: septiem akkoorden met een ♭9 of ♯9, een ♭5 of een ♯5, of een ♯11 of ♭13

Jazzmuziek spelen gaat niet zomaar, het is een van de moeilijkste genres om onder de knie te krijgen. Jazz heeft een warm, zacht en rond geluid. Om dit te krijgen, zul je moeten beginnen met het aanschaffen van een jazzgitaar, een electrische gitaar met een grote klankkast. Deze worden ook wel hollow bodies of archtops genoemd. Natuurlijk hangt hier wel een prijskaartje aan, want deze instrumenten zijn bijna uitsluitend ontworpen voor jazz.

De snaren spelen een belangrijke rol bij het produceren van een jazzy toon. In jazzmuziek zijn de snaren erg slap omdat ze hard worden aangeslagen. Kies voor flatwound snaren om een warmer geluid te produceren. Ook het plectrum speelt ook een belangrijke rol bij het creëren van een jazzklank. Je moet een heel hard plectrum hebben. Sommige muzikanten kiezen zelfs voor houten plectrums. Kies er in ieder geval een die lichtjes afgeschuind is om een hard geluid te vermijden. Om een jazz sound te krijgen, kun je het beste luisteren, luisteren en nog eens luisteren naar jazz muziek, zodat je een beter idee en begrip krijgt van de rijke cultuur van dit muziekgenre.

De allerbelangrijkste en meest gebruikte jazz progressie maakt gebruik van 3 type akkoorden: het majeur septiemakkoord, het mineur septiemakkoord en het dominant septiemakkoord (zie ook het lijstje hierboven). Deze 3 type akkoorden aanleren zijn dan ook de eerste cruciale stappen die de deur zullen openen naar het spelen van jazzmuziek. Als je bekend met barré akkoorden, kun je weer in Shapes gaan denken, als onderstaand, waarbij je er weer wel rekening mee moet houden dat we de Shapes in een aantal gevallen behoorlijk vereenvoudigd hebben (je gitaarleraar zal er niet blij mee zijn 😁).

Andere Shapes die je kunt gebruiken vind je in onderstaande afbeelding, waarbij we de grondtoon (root note) in een rode kleur weergeven, zodat je weet welk akkoord dat je speelt, net zoals we in de akkoorden hierboven hebben gedaan.

Om het jazz verhaal af te ronden vind je onderstaand een akkoordprogressie in G mineur, in een jazzy stijl. Ook hierin zie je dat met relatief weinig Shapes en weinig hand- en vingerbewegingen, een mooi klinkend stuk muziek kan worden gespeeld.

Funk akkoordprogressies

Ten aanzien van de funky akkoordprogressies die we als oefeningen voorstellen: in funk komt de complete "volle" klank van de funky groove door het gezamenlijk "samensmelten" van de percussie, de bas- en electrische gitaar, de overige snaarinstrumenten en het koper- en houtwerk. Voor funk gebruik je in de ritmesectie als gitarist eigenlijk alleen maar de bovenste 4 snaren: de D, G, B en (hoge) E snaar. Daardoor klinken funky akkoorden ook altijd wat "dun". De basklanken komen immers voor rekening van de basgitarist.

Je zult daarom zien, dat als je de door ons voorgestelde akkoorden gaat invoeren in een akkoordgenerator-tool, bijvoorbeeld Guitarator, de akkoordnamen anders zijn dan we voor de funky akkoordprogressies gebruiken. Dat komt omdat we van alle akkoorden de bovenste twee snaren, de (lage) E en de A snaar, niet meenemen in het akkoord. Die klanken komen voor rekening van de basgitarist.
De meest belangrijke funk-akkoorden (ontleend aan de funkstijl van James Brown) zijn A♭7, A9, B♭m6, C7, E♭13, E9, F♯7 en G9.
Een voorbeeld van de benaming van de akkoorden zoals wij die geven (ontleend aan een oorspronkelijk basis-akkoord over zes snaren), met daaronder de akkoordnamen in schuinschrift als je de akkoordvormen zou invoeren in een akkoordengeneratoor (on- of off-line).

Je kunt deze akkoorden overigens daadwerkelijk met elkaar gebruiken (één barré Shape waarmee je een compleet funknummer kunt spelen). Stel dat je de 16^de noten in een 4-kwartsmaat speelt (algemeen gebruikelijk bij funk), dan zou je bovenstaande akkoorden als volgt in een progressie kunnen spelen:

Nog een voorbeeld uit de praktijk. In ons E-Boek "40 songs voor rondom het knisperende haardvuur" vind je het nummer "Why Did You Dit?" van de band Stretch. Het grootste gedeelte van dit nummer wordt in een funky slagritme gespeeld, waarin slechts drie akkoorden een prachtige akkoordprogressie vormen. Je ziet het intro, een couplet en het refrein. Het intro is met 4 akkoorden, die in één barré Shape te spelen zijn, simpel speelbaar. Daarna speel je vooral in B mineur, met een klein uitstapje naar F♯ en E mineur.

(Roots) Reggae & Ska akkoordprogressies

Het laatste muziekgenre dat we behandelen is Reggae en Ska, waarbij Ska eigenlijk identiek aan Reggae is (beiden komen ook uit Jamaica), alleen is in Ska muziek een hoofdrol voor (koper)blazers weggelegd. Qua akkoordprogressies en dergelijke kunnen we beide typen muziek met elkaar vergelijken.
Een behoorlijk aantal reggaenummers, zo niet alle, zijn geschreven in een 4-kwartsmaat met een zware nadruk op de backbeat, daarover later meer. Het gemiddelde tempo van een reggaesong varieert tussen de 80 en 110 BPM, iets langzamer dan de gebruikelijke commerciële popsong. Dit kan worden toegeschreven aan de sterke groove die Reggae kenmerkt, en die alleen een logische muzikale flow heeft als wat langzamere tempi worden gebruikt.

De typische instrumenten die de basis vormen van een reggaenummer zijn drums, electrische bas, electrische gitaar en toetsen. In de loop der jaren zijn echter ook andere instrumenten zoals blazers, koperblazers en afro-Cubaanse percussie geïntroduceerd.

Het is duidelijk dat binnen reggaemuziek de basgitaar nadrukkelijk dominant is. De meeste reggaenummers gebruiken de electrische gitaar en de toetsen als ondersteunende instrumenten voor de bas. Zowel electrische gitaar als toetsen spelen dan op de zojuist genoemde afterbeat.

Voor de meeste beginnende gitaristen is het ritme bepalen en vasthouden in reggaemuziek, een behoorlijke opgave. Dat komt omdat Reggae volkomen anders wordt geteld, dan wat we in onze "Westerse" muziek en ritmiek zijn gewend. Laten we eerst eens kijken naar de typische instrumenten die een reggaeband gebruikt, want alle instrumenten hebben hun eigen specifieke ritmische funktie binnen een reggaenummer.

Drums en percussie
Er wordt meestal een standaard drumstel gebruikt (bas drum, snare drum, hi-hat, eventueel toms, bekkens). We hebben al gezegd dat het basisritme afwijkt van dat wat we in de Westerse muziek zijn gewend. De nadruk ligt op de "afterbeat", dat wil zeggen op de 2^de en 4^de tel in de maat. De Westerse ritmepatronen hebben de nadruk liggen op de 1^ste en 3^de tel.
In reggae speel je op de 1^ste tel eigenlijk niets. Het ritme wordt daarom de "one-drop" genoemd: je laat de 1^ste tel vervallen. Het drumstel wordt vaak aangevuld met de conga’s en een timbale voor de accenten.

Basgitaar
De basgitaar speelt wel op de 1^ste tel, waarbij de baslijntjes vaak melodiën op zich zijn.

Gitaar
De gitaar speelt vaak de accenten op de afterbeat. Daar is zelfs een term voor: "skank". De accenten klinken kort en schel.

Toetsen
De toetsen spelen, samen met de gitaar, mee met de accenten. Vaak hoor je piano en of een orgel.

Zang
De zang is erg belangrijk. Er zit een duidelijke boodschap in de teksten. De achtergrondzang speelt een grote rol. Vaak wordt er gezongen in "dialoog", luister maar eens naar "I Shot The Sheriff" van Bob Marley, waarin Bob Marley "I Shot The Sheriff" zingt, en het achtergrondkoor (de Wailers) antwoordt met "But I Didn't Shoot the Deputy".

Een ander belangrijk onderdeel van Reggae muziek is, dat de frequenties van de muziek als het ware verdeeld worden over de instrumenten. De toetsen dekken de lage(re) en eventueel middenfrequenties af, en de gitaar speelt de hogere/hoogste frequenties. Vooral bij beginnende Reggae musici gebeurt het vaak, dat de gitaar gedwee de toetsen volgt, wat nu net niet de bedoeling is.
Om niet in deze valkuil te trappen, speelt de gitarist over het algemeen alleen de noten op de G, B en hoge-E snaar, eventueel nog de D snaar erbij. De Reggae gitarist zal alleen dan de Lage-E, A en D in zijn spel betrekken, als er geen toetsenist in de band meespeelt.

Als je wilt weten hoe precies de maten in Reggaemuziek moet tellen, ga dan naar de website-module MUZIEKGENRES | (ROOTS) REGGAE • SKA, of lees het E-boek "Barré Akkoorden in Reggae muziek", terug te vinden onder PROGRAMMA'S & DOWNLOADS | E-BOEKEN.

Wat betreft de harmonie in de muziek, zijn de akkoordprogressies van reggaenummers over het algemeen vrij eenvoudig, en volgen het patroon van veel standaard blues, rock of popmuziek. De meeste akkoordprogressies volgen een progressie van bijvoorbeeld I - V - vi - IV, wat in de toonsoort C zou betekenen een C, G, A mineur en een F.
Peter Tosh bijvoorbeeld gebruikte slechts een twee-akkoordenprogressie van i - VII, in de toonsoort A mineur dus een A mineur en een G. Luister maar eens naar zijn reggaeversie van "Johnny B Goode".

We geven je aan aantal willekeurige akkoordprogressies die je met de backing tracks kunt oefenen.

V.o.X. (Visually Optimized eXercises)

Introductie V.o.X. concept

V.o.X. is de afkorting voor Visually Optimised eXercises, vrij vertaald visueel geoptimaliseerd trainingsprogramma. Wat bedoelen we daar precies mee?
Zoals je weet, zijn er op talloze internetkanalen heel veel voorbeelden te vinden van instructievideo's (ook voor het leren spelen van een elektrische gitaar), waarbij echter essentiële informatie ontbreekt zoals akkoorddiagrammen, toonladderoverzichten en andere wetenswaardigheden.
Wij hebben een aantal van deze videos verzameld, en deze voorzien van noodzakelijke informatie om (vrijwel) direct mee te kunnen spelen, zonder dat je eerst urenlang allerlei aanvullende informatie zelf moet gaan opzoeken.
De symbolen die je tegenkomt hebben de volgende betekenis:

Toonsoort van het muziekstuk
Tempo van het muziekstuk, in BPM (Beats Per Minute)
Tijdsduur van het muziekstuk, in minuten en seconden

De video kan gestart en gestopt worden op de gebruikelijke wijze.
We geven je een aantal basisakkoorden die je kunt gebruiken om met de de percussie-basgitaar ritmesectie van de backing track mee te spelen. Let wel: je hoeft niet persé de akkoorden op de voorgestelde manier te spelen. Als je andere Shapes wilt gebruiken is dat natuurlijk prima.

Solo's over toonladders

Als je wat anders wilt dan akkoorden bij de backing tracks spelen, dan kun je overwegen om solo's bij de de toonladder van de desbetreffende backing track te bedenken. Door op het pictogram hiernaast te klikken, opent zich een nieuw tabblad in je browser. In dat tabblad kun je, via één van de twaalf toonsoorten, de bijbehorende toonladders op je scherm plaatsen. De toonladdervormen die je kunt zien zijn: majeur, mineur, majeur pentatonisch, mineur pentatonisch, blues (basis mineur).

01 Basis Blues (midtempo) A majeur 100 7:05