Uitleg gebruik van deze applicatie


Deze applicatie geeft je een grote hoeveelheid blues licks, van eenvoudig tot zeer gecompliceerd, die je kunt oefenen, waarbij je het beste een jamtrack kunt gebruiken. Jamtracks vind je in grote hoeveelheden op het internet, en vooral op diverse YouTube kanalen zijn heel professionele jamtracks te vinden.
Je vindt ook nog een kleine hoeveelheid extra informatie en theorie. Om een gedegen aanpak van je muziekstudie te starten raden we je aan de website GuitarJan.com te bezoeken. Je vindt op deze website ook talloze theoretische achtergronden bij onder andere blues spelen op je gitaar.

Deze applicatie heeft de "look and feel" van website-gebaseerde pagina's, en dat maakt de besturing en navigatie erg intuïtief. Met behulp van de uitklapbare menu's aan de linkerkant kies je wat je wilt gaan doen, navigeren door de applicatie doe je met behulp van je toetsenbord of muis. Eenvoudiger kunnen we het niet maken.

We beginnen de website met een aantal bluesgerelateerde muzikale concepten, alvorens we naar de de diverse licks, riffs en solo's gaan. Als je de muzikale theorie met betrekking tot bluesmuziek al volledig in de vingers hebt, kun je de introductie sectie overslaan, en direct aan de slag met de oefeningen en voorbeelden in de andere secties.


Blues toonladders


Om van een pentatonische majeur/mineur toonladder een Blues toonladder te maken, hebben we drie "Blue Notes" nodig, dat hebben we zojuist uitgelegd. Dat zijn de kleine terts, verminderde kwint en kleine septiem. Twee van de drie bevinden zich al in de pentatonische toonladders, de Blue Note die ontbreekt om een pentatonische Blues toonladder te creëren, is in het geval van een majeur toonladder de verminderde terts (♭-terts of ♭-third), en in het geval van een mineur toonladder is dat de verminderde kwint (♭-kwint of ♭-fifth).
In de blues zijn de Blue Notes ontzettend belangrijk. Door ze te benadrukken in je spel krijg je pas een echte bluesy sound.

In de afbeelding hierboven zie je de C majeur respectievelijk de A mineur toonladder, weergegeven op de noten-/TAB balk waarbij de "Blue Notes" met rood omcirkeld zijn. In feite hebben we één noot aan de bekende standaard pentatonische toonladders toegevoegd.

De blues toonladders, gezien over de gehele hals van de gitaar, worden als volgt:

C pentatonische Blues toonladder


C♯ of D♭ pentatonische Blues toonladder



D pentatonische Blues toonladder


D♯ of E♭ pentatonische Blues toonladder


E pentatonische Blues toonladder


F pentatonische Blues toonladder


F♯ of G♭ pentatonische Blues toonladder


G pentatonische Blues toonladder


G♯ of A♭ pentatonische Blues toonladder


A pentatonische Blues toonladder


A♯ of B♭ pentatonische Blues toonladder


B pentatonische Blues toonladder



Zoals we in de theorie op de website GuitarJan.com hebben uitgelegd, de echte bluestoonladder is de mineur-bluestoonladder, met de kleine terts, verminderde kwint en kleine septiem.

Deze bluestoonladder is de meest voorkomende en is ook het uitgangspunt van de blues. Overigens wordt in muziektermen de mineur Blues toonladder ook wel de hexatonische mineur toonladder genoemd.

Naast de blues toonladders zoals je hiervoor hebt gezien, kun je ook spelen (en soleren) in de pentatonische shapes, zie GuitarJan.com.
We kennen vijf verschillende shapes, bekend als de shapes uit het CAGED systeem. Als we aan deze shapes de "Blue Notes" toevoegen, dan kun je de shapes moeiteloos in je bluesspel integreren. Dat komt er, per shape, als volgt uit te zien:



De roodgekleurde noten zijn de noten die standaard in de pentatonische toonladder zitten, de blauwgekleurde noten zijn de toegevoegde Blue Notes, om de pentatonische toonladder in bluesmuziek te integreren.



Blues akkoorden en akkoordprogressies


In principe is iedere toonladder prima bruikbaar in een bluesy muziekstuk, het gaat meer om de akkoorden die je uit de toonladder toepast. In de bluesmuziek worden de septiem (7) akkoorden heel veel gebruikt, omdat die de wat "klagerige", melancholieke sfeer die bij blues past, qua klank prima weergeven.

Er zijn ontzettend veel verschillende types septiem akkoorden, denk aan de standaard septiem (C7), C majeur 7 (Cmaj7), mineur 7 (Cm7), verminderde septiem (Cdim7), mineur ♭5/7 (Cm♭5/7), 7♭10 (C7♭10), etc.
Bluesmuziek maakt heel veel gebruik van de standaard (of dominante) septiem akkoorden. Het is dus handig als je die goed in je hoofd hebt zitten, dat is zo'n beetje de basis bagage voor een blues muzikant. Onderstaand de septiem akkoorden die je kunt beginnen te leren. Als je die akkoorden kent, kun je al heel veel blues improvisaties en akkoordprogressies spelen, zeker als je de 12-Bar Blues toepast, waarover onderstaand meer.



Het Blues ritme: de 12-Bar Blues

In Blues is timing erg belangrijk. Je moet weten wat een juiste Blues akkoordprogressie is, en hoeveel tijd aan ieder akkoord wordt besteedt. Daardoor leer je de juiste ritmestructuren spelen, en uiteindelijk weet je dan ook op welke noten je de solo's moet starten en stoppen.
Er bestaan uiteraard honderden verschillende bluesritmes, maar de meest voorkomende is de 12-Bar Blues (de 12 maten progressie), die over de toontrappen I (prima), IV(kwart) en V(kwint) wordt gespeeld. Vaak, en soms volledig, zullen de akkoordprogressies uit septiem (7) akkoorden bestaan.
De "12-Bar" betekent dat het muziekstuk is verdeeld in 12 maten, en daarna stopt, of weer met de eerste maat begint. Andere veelvoorkomende bluesprogressies zijn de 8-Bar, 16-Bar, en de 24-Bar Blues.

Twee van de meest voorkomende 12-Bar progressies zijn de "langzame" en de "snelle" progressie. Het verschil tussen beide progressies is een akkoordwisseling in de tweede maat. De "langzame" progressie blijft in het I akkoord gedurende 4 maten, de "snelle" gaat van de maat in het I akkoord direct naar een maat in het IV akkoord, en dan terug naar 2 maten in het I akkoord, zie onderstaand:

↓ Type 12-Bar Blues | Maatverdeling → 123456789101112
12-Bar langzame bluesprogressie IIIIIVIVIIVIVIV
12-Bar snelle bluesprogressie IIVIIIVIVIIVIVIV

Majeur en mineur akkoordprogressies

We hebben het al gezegd: in vrijwel iedere toonsoort kun je een bluesschema spelen, de meest gebruikelijke Blues majeur toonsoorten, samen met hun I, V en V akkoordprogressie, vind je in onderstaande tabel. Soms wordt het IV akkoord als een mineur akkoord gespeeld, dat hebben we ook in de tabel verwerkt.

Blues majeur akkoordprogressies
↘ Toontrap | Toonsoort → E G A B C D
I E(7) G(7) A(7) B(7) C(7) D(7)
IV (als majeur) A(7) C(7) D(7) E(7) F(7) G(7)
IV (als mineur) Am(7) Cm(7) Dm(7) Em(7) Fm(7) Gm(7)
V B(7) D(7) E(7) F♯(7) G(7) A(7)

Blues mineur toonladders zijn dezelfde als majeur Blues toonladders en worden op dezelfde manier gebruikt, alleen dan met mineur 7 akkoorden in plaats van de majeur dominant 7 akkoorden. Feitelijk kun je ieder akkoordtype van majeur in mineur veranderen.
Nogal eens wordt in Blues mineur akkoorprogressies het V akkoord niet als een mineur gespeeld, maar als een dominante majeur 7. Dit gebeurt om als het ware een bepaald soort "spanning" in de muziek te krijgen, voordat wordt teruggekeerd naar het mineur I akkoord. We hebben dit in onderstaande tabel voor de Blues mineur akkoordprogressies verwerkt.

Blues mineur akkoordprogressies
↘ Toontrap | Toonsoort → Em Gm Am Bm Cm Dm
I Em(7) Gm(7) Am(7) Bm(7) Cm(7) Dm(7)
IV Am(7) Cm(7) Dm(7) Em(7) Fm(7) Gm(7)
V (als mineur akkoord) Bm(7) Dm(7) Em(7) F♯m(7) Gm(7) Am(7)
V (als majeur akkoord B(7) D(7) E(7) F♯(7) G(7) A(7)





Variaties met 8, 12 en 16-Bar blues

De laatste twee maten van de 12-Bar blues noemen we de "turnaround". Deze twee maten zijn als het ware de climax van de 12-Bar bluesprogressie en moeten de luisteraar als het ware voorbereiden op het terugkeren naar het I akkooord, de tonica, om een nieuwe sequentie van 12 maten te spelen.
Er zijn tal van variaties binnen de 12-Bar blues mogelijk, maar altijd wordt de spanning in de laatste maat/maten opgebouwd, om de bewuste "turnaround" te bewerkstelligen. Onderstaand vind je een aantal variaties op de 12-Bar Blues, een verkorte 8-Bar Blues en een verlengde 16-Bar Blues. Ook hier zit de climax in de laatste paar maten. Op de website GuitarJan.com vind je geluidsfragmenten bij de bijbehorende variaties.

12-Bar Blues
Maat 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Variatie 1 I I I I IV IV I I V IV I V
Variatie 2 I I I I IV IV I I V IV I I
Variatie 3 I I I I IV IV I I V V I I
Variatie 4 I IV I I IV IV I I V IV I V
Variatie 5 I I I I IV IV I I IV V I V


8-Bar Blues
Maat 1 2 3 4 5 6 7 8
Variatie 1 I V IV IV I V-IV I V
Variatie 2 I I IV IV I V I-IV I-V
Variatie 3 I I I I IV IV V I
Variatie 4 I V IV IV I V I V
Variatie 5 I I I I IV IV V V
Variatie 6 I I I I IV V I V
Variatie 7 IV IV I I V IV I V-I


16-Bar Blues
Maat 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Variatie 1 I I I I I I I I IV IV I I V IV I I
Variatie 2 I I I I IV IV I I V V IV IV I I I I
Variatie 3 I I I I IV IV I I IV IV I I V V I I
Variatie 4 I I I I IV IV I I V IV V IV V IV I I
Variatie 5 I I I I IV IV I I V IV V IV I I I I

Met (half) open akkoorden krijg je al snel mooie resultaten, maar als je de Blues akkoorden als Barré akkoorden over de gehele hals kunt spelen, worden de mogelijkheden voor een bluesy spel nog uitgebreider.



Blues slagritmes


Voor bluesmuziek bestaan honderden verschillende slagritmes (strumming patterns), net zoals voor alle ander muzieksoorten. Daarbij is het ook nog eens van belang welke gitaar je gebruikt, of je akoestisch of electrisch speelt, wat je pick-up elementen op je gitaar allemaal aan kunnen (of juist niet aan kunnen), wat je versterker kan, wat je effect-pedalen zijn, en ga zo maar door.
De synergie met onder andere Folk, Bluegrass, Ragtime, Rock en Jazz muziek is erg groot. Veel van de slagritmes die in andere muzieksoorten gebruikt worden, kunnen met een kleine aanpassing, of een tempo- of ritmeverandering, direct in bluesmuziek worden gebruikt (of omgekeerd).

Daarnaast is er nog een grote verscheidenheid aan fingerpicking stijlen waarmee bluesritmes gespeeld worden, al dan niet door het fingerpicking af te wisselen met complete akkoorden (à la Travis Picking). Wat tamelijk zinloos is, is dat je slagritmes gaat "lezen" vanaf de een of andere website. Je leert geen slagritmes door te lezen, maar door te kijken en te luisteren naar gitaristen die het métier beheersen. En daarvan kun je op Internet genoeg video en audio voorbeelden vinden (YouTube, Soundcloud, Vimeo).

Op de website GuitarJan.com vind je tientallen notenvoorbeelden met bijbehorende slagritmes (strumming patterns).



Spicing up the solo


De meeste gitaristen weten niet echt hoe ze gitaarlicks en riffs moeten gebruiken. Als je een lick leert, moet je de lick jammen tot in het oneindige, net zo lang tot dat je die lick op een enorme hoeveelheid verschillende manieren kunt improviseren, manipuleren en spelen. Je weet pas echt hoe een lick in elkaar steekt en hoe je deze het beste kunt gebruiken, als je de lick met een heleboel verschillende backingtracks speelt, in verschillende tempo's en heel veel (kleine) variaties inbrengt.

Je wilt in de lick alle mogelijke effecten inbrengen, hammer-ons, pull-offs, slides, doublestops, stringskip, mixen over verschillende toonladders etc., je wilt de lick ondersteboven kunnen spelen, omgekeerd spelen, het ritme vertragen of juist opvoeren, etc.

Om je verschillende manieren te demonstreren gebruiken we een heel eenvoudige lick, die we 12 maal zullen aanpassen, om ook 12 maal verschillende manieren van spelen te creëren.

Veel geweldige solo's werden gespeeld met slechts één eenvoudige of gemakkelijke gitaarlick, die in de solo telkens wordt gevarieerd. Luister maar eens naar B.B. King, hij is de absolute meester in het maximaliseren van gitaarlicks en vooral bluesgitaarlicks. Het draait allemaal om het aanbrengen van subtiele veranderingen in de lick, om iets nieuws en interessants te creëren.

Onderstaand een audio fragment van de 12 variaties op de lick, die we dadelijk uitgebreid gaan beschrijven. De backing track bij de licks vind je op het einde van de 12 variaties. De akkoorden gebruikt in de backingtrack zijn:
Am, Am, Am, Am, Dm, Dm, Am, Am, F, E, Am, E
Am, Am, Am, Am, Dm, Dm, Am, Am, F, E, Am, Am



1. Zo ziet de basislick eruit. Let op, het is een zeer eenvoudige 3 noten blues lick met een volledige bend, en release op de 7e fret van de 3e snaar, en er is een beetje vibrato gebruikt voor de laatste noot.
Laten we nu eens kijken wat we ermee kunnen doen ...


2. Dit is een rechttoe-rechtaan variatie waarbij we de twee noten aan het begin van de maat herhalen voordat we naar de rest van de maat gaan.


3. Variant 3 is weer wat anders, we beginnen op de upbeat in plaats van op de eerste beat van de maat, en spelen twee volledige Bends op de 7e fret. Het klinkt nog steeds als de eerste lick, maar gewoon met een beetje meer nadruk en variatie.


4.  In deze variatie spelen we de eerste noot 9 keer in plaats van slechts één keer. De rest van de lick is precies hetzelfde. Je ziet dat een eenvoudige manier om een lick te variëren, is door één noot meer dan eens in de lick te herhalen.


5.  Hier begint de lick wat meer "tasty" te worden. Ten eerste wordt de lick gespeeld over een ander akkoord in de backing track. De eerste twee noten van de lick worden met een staccato gevoel gespeeld, dan herhalen we die eerste twee noten maar spelen ze met 16e in plaats van met 8ste noten.
De kleine herhaling, de staccato noten (en daardoor de verandering in ritme) blaast de lick nieuw leven in.


6.  Dit is een mooi voorbeeld van het steeds herhalen van een deel van de lick, om een beetje een Chuck Berry rock 'n' roll type lick te creëren. In plaats van slechts één keer een bend te maken zoals in voorbeeld 1, wordt de 7e fret op de 5e snaar continu gebogen, en wordt de "vastgehouden" noot aan het einde van de lick, ook nog eens met een bend gespeeld.


7.  Dit is een voorbeeld van het in omgekeerde volgorde spelen van een deel van de lick. In plaats van op de 3e snaar de 7e fret als bend te spelen doen we dat op de 5e fret.


8.  Voorbeeld 8 is een ander mooi voorbeeld hoe we een lik een "spicy up" kunnen geven, door een deel van de lick, over de maten heen, meerdere keren te herhalen.


9.  Veel licks worden afgesloten met een "vastgehouden" noot in een vibrato effect. Af en toe is het als alternatief einde ook wel mooi om de "vastgehouden" noot af te sluiten als een bend.


10.  Dit is een mooi voorbeeld van "funkin' up" de lick. We voegen tussen de noten wat staccato-pauzes in, en we voorzien een paar noten midden in d elick van een bend.


11.  Het lijkt er net op of we van onze initiële lick zijn afgestapt, maar dat is niet echt zo. Het enige dat we hier hebben gedaan is de lick twee in plaats van één keer spelen, en we hebben wat legato noten toegevoegd op de 3e snaar.

















 11.  In dit voorbeeld voegen we sextolen ("sextuplet rhythms") toe aan de lick. Een manier om snelheid in je lick toe te voegen is een noot van 1/8e omzetten in 2 x 1/16e noten, of zoals we hier hebben gedaan in 3 x 1/24e noten.
Heel vaak wordt dit niet gezien als een leadtechniek, maar als een slagritme-techniek. Niets is echter minder waar. Door de ritmes in een lick te variëren, voeg je aardig wat magie toe aan de lick. Als je naar het "shredderen" luistert van een meester-bluesgitarist als wijlen Garey Moore, dan is inventief ritme-gebruik in de licks, een effect dat hij veelvuldig, en met een prachtig resultaat, toepast.

Hieronder staat de backingtrack die je kunt gebruiken als je de 12 variaties aan het oefenen bent. Je kunt deze backingtrack overigens gebruiken voor ieder ander soort lick of riff, zolang deze in de A minuer toonsoort gespeeld worden.
Als je dit elke dag slechts 5 minuten doet met één lik per dag, zul je absoluut een betere leadgitarist in korte tijd worden.